FAQ

Ir-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 708/2007 (https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=CELEX%3A32007R0708&…) tal-11 ta’ Ġunju 2007 dwar l-użu ta’ speċijiet aljeni u li ma jinstabux lokalment fl-akkwakultura jipprovdi qafas biex tiġi żgurata l-protezzjoni tal-ambjent akkwatiku mir-riskji assoċjati mat-trobbija ta’ speċijiet bħal dawn. Dan jirregola l-movimenti tagħhom fl-UE, filwaqt li jkopri l-ispeċijiet akkwatiċi u t-tipi ta’ produzzjoni kollha, u hemm regoli speċjali għal faċilitajiet magħluqa tal-akkwakultura, kif ukoll eżenzjoni għall-ispeċijiet elenkati fl-Anness IV.

L-operaturi tal-akkwakultura jridu japplikaw għal permess għall-introduzzjoni ta’ speċi aljena jew għat-trażlokazzjoni ta’ speċi li ma tinstabx lokalment minn korp amministrattiv rilevanti fl-Istat Membru tal-UE (“awtorità kompetenti”). L-applikant għandu jissottometti dossier skont il-linji gwida indikattivi speċifikati fl-Anness I. Kumitat konsultattiv se jivvaluta jekk l-applikazzjoni fihiex l-informazzjoni kollha meħtieġa u jistabbilixxi l-ammissibbiltà tagħha u r-riskji potenzjali. Il-Kumitat imbagħad jgħaddi l-opinjoni tiegħu lill-awtorità kompetenti, li tiddeċiedi jekk toħroġx jew tiċħadx il-permess skont il-proċedura stabbilita.

L-akkwaponika hija sistema innovattiva ta’ produzzjoni tal-akkwakultura li tikkombina l-produzzjoni tal-ħut f’sistemi tal-akkwakultura li jiċċirkolaw mill-ġdid (RAS) mal-produzzjoni tal-pjanti bl-idroponika (it-teknika tat-tkabbir tal-pjanti mingħajr ħamrija) f’sistema ta’ produzzjoni waħda. Huwa metodu ta’ biedja sostenibbli u effiċjenti li jelimina l-ħtieġa għall-ħamrija u l-konservazzjoni tal-ilma.

Il-vantaġġi ta’ din it-teknika huma multipli:

Jista’ jkun jinsab f’żoni rurali iżda wkoll f’ambjenti urbani u semiurbani, inklużi binjiet tal-bliet (eż. bjut) u siti industrijali (eż. siti mhux użati), li jagħti lir-reġjuni tal-UE element ta’ awtosuffiċjenza biex jipprovdu l-impjiegi tar-residenti tagħhom kif ukoll il-ħxejjex friski, il-ħut u l-frott. Dan it-tqegħid strateġiku mhux biss inaqqas il-kostijiet tal-akkwist tal-art iżda jipprovdi wkoll spazju għall-akkwakultura għall-produzzjoni tal-ħut eqreb taż-żoni urbani, u b’hekk inaqqas l-ispejjeż tat-trasport u jnaqqas l-impronta tal-karbonju ġenerali tal-produzzjoni.

Hija sistema magħluqa ekoloġikament responsabbli mingħajr l-użu ta’ fertilizzanti kimiċi minħabba li hija sistema awtosuffiċjenti. L-ilma mit-tankijiet tal-ħut jiġi ċċirkolat mill-ġdid permezz ta’ filtri għall-għalf ta’ sodod tal-pjanti, u mbagħad lura fit-tankijiet tal-ħut. Il-ħut u l-pjanti jiżviluppaw relazzjoni simbjotika, fejn il-pjanti jkunu qed inaddfu l-iskart tal-ħut u l-ħut ikunu qed jieklu nutrijenti lill-pjanti.

Ma jeħtieġx l-użu tal-pestiċidi.

Dan jevita r-restrizzjonijiet tal-istaġjonalità peress li l-pjanti u l-ħut jistgħu jitrabbew matul is-sena kollha irrispettivament mill-istaġun u l-kundizzjonijiet tat-temp.

Uħud mill-isfidi tal-implimentazzjoni u l-iżvilupp tal-akkwaponika huma dawn li ġejjin:

Spejjeż inizjali għoljin: l-istabbiliment ta’ sistema akkwaponika jista’ jkun għali minħabba l-ħtieġa ta’ tagħmir speċjalizzat, bħal tankijiet, pompi, u sistemi ta’ filtrazzjoni u rekwiżiti għoljin ta’ enerġija.

Għarfien espert tekniku: dan jeħtieġ manutenzjoni ta’ kuljum u ttestjar kontinwu tal-kwalità tal-ilma għall-ħut u għall-pjanti u għarfien kemm dwar it-trobbija tal-ħut kif ukoll dwar is-sistemi idroponiċi. L-ibbilanċjar tal-ħtiġijiet tal-ħut u tal-pjanti jista’ jkun kumpless u jeħtieġ tagħlim u adattament kontinwi.

Mhux il-pjanti u l-ħut kollha jirnexxu fis-sistemi akkwaponiċi: it-teknika mhijiex adattata għall-għelejjel kollha u tista’ ssir b’varjetà limitata ta’ pjanti u ħut.

Il-profittabilità: bħalissa, hemm problemi ta’ skalabbiltà biex jiġu prodotti ħxejjex fuq skala massiva bi prezz profittabbli.

Il-BFT huwa approċċ innovattiv tal-akkwakultura li jtejjeb is-sostenibbiltà u l-effiċjenza tal-produzzjoni billi jrawwem komunità mikrobika fl-ilma rikk fin-nutrijenti. Din il-komunità, magħrufa bħala “bijofloc,” tikkonsisti f’mikroorganiżmi ta’ benefiċċju li jikkonvertu l-għalf mhux ikkunsmat f’bijomassa nutrittiva, li sservi bħala sors ta’ ikel supplimentari għall-ħut u l-gambli kkultivati. Il-BFT itejjeb b’mod sinifikanti l-kwalità tal-ilma billi jistabbilizza komposti nitroġenużi dannużi, jikkontribwixxi għas-saħħa ġenerali u jnaqqas l-istress fl-organiżmi akkwatiċi. Dan il-proċess ta’ filtrazzjoni naturali jimminimizza t-tifqigħat tal-mard. Barra minn hekk, it-teknoloġija ttejjeb ir-rati ta’ tkabbir u s-sopravivenza, u dan jirriżulta f’rendimenti u profittabbiltà mtejba għall-bdiewa.

Għad hemm problemi sinifikanti għall-iskalabbiltà ta’ din it-teknoloġija, bħal:

Il-ġestjoni teknika teħtieġ fehim preċiż tal-ekoloġija mikrobika u monitoraġġ kostanti tal-parametri tal-kwalità tal-ilma bħall-pH, l-ossiġenu dissolt, u l-livelli tan-nutrijenti.

Sfida sinifikanti oħra hija r-riskju tal-iżvilupp tal-patoġeni minħabba ġestjoni mhux xierqa tas-sistema, li tista’ twassal għal żbilanċi fil-komunità mikrobika u tifqigħat ta’ mard.

Barra minn hekk, il-kostijiet inizjali tal-installazzjoni assoċjati mal-istabbiliment ta’ sistema bijofloka jistgħu jkunu sinifikanti, u potenzjalment jiskoraġġixxu lill-bdiewa fuq skala żgħira.

Minkejja l-vantaġġi tiegħu, il-BFT huwa implimentat fuq skala kummerċjali fi ftit postijiet biss fl-Ewropa, bħall-biedja tal-gambli Whiteleg (Litopenaeus vannamei) fis-sistemi BFT f’Castilla y León, Spanja. F’termini ta’ riċerka, akkademiċi Ewropej minn diversi pajjiżi, inkluż il-Belġju (l-Università ta’ Ghent), stabbilixxew b’suċċess il-biedja BFT f’għadajjar tat-tilapja fl-Iżrael.

L-avvanzi reċenti fis-sistemi BFT iffukaw fuq l-ottimizzazzjoni tad-dinamika tal-komunità mikrobika biex jittejbu r-rati tal-konverżjoni tal-għalf u l-prestazzjoni tat-tkabbir. L-innovazzjonijiet fis-sistemi ta’ arjazzjoni, il-monitoraġġ f’ħin reali tal-parametri tal-kwalità tal-ilma, u l-użu ta’ diversi sorsi tal-karbonju (bħall-melassa jew il-lamtu) saħħew b’mod sostanzjali r-reżiljenza u l-produttività tas-sistemi bijofloċi. Barra minn hekk, ir-riċerka dwar il-benefiċċji għas-saħħa tal-bijofloka bħala suppliment tal-għalf uriet rispons immunitarju mtejjeb fi speċijiet ikkultivati, li wassal għal tkabbir u rati ta’ sopravivenza aħjar.

L-isforzi għall-istandardizzazzjoni tal-prattiki u l-iżvilupp tal-aħjar linji gwida ta’ ġestjoni huma essenzjali għall-massimizzazzjoni tal-benefiċċji tat-teknoloġija bijofloka fl-akkwakultura. Din il-prattika li ma tagħmilx ħsara lill-ambjent toffri applikazzjonijiet siewja bħall-għalf għall-annimali akkwatiċi u sostitut potenzjali għall-ingredjenti tradizzjonali tal-ħut fid-dieti tal-krustaċji.

Akkwakultura Trofika Baxxa (LTA) tiffoka fuq il-produzzjoni ta’ speċijiet li jokkupaw livelli aktar baxxi tax-xibka tal-ikel. Il-LTA tikkonsisti f’akkwakultura mhux mitmugħa li tinkludi organiżmi filtraturi (eż. maskli, gajdri, u gandoffli), detritivores (eż. ħjar tal-baħar), alka tal-baħar, iżda wkoll ħut erbivorju (eż. karpjuni). Il-LTA tallinja mal-prinċipji tal-akkwakultura sostenibbli billi tnaqqas id-dipendenza fuq riżorsi limitati u timminimizza l-impronta ambjentali.

Il-benefiċċji tal-Akkwakultura Trofika Baxxa (LTA) huma:

1. Input ta’ enerġija mnaqqas: Il-LTA tiffoka fuq speċijiet aktar baxxi fil-katina alimentari, u tirrikjedi inqas input ta’ enerġija meta mqabbla ma’ speċijiet karnivori tal-biedja. Dan iwassal għal użu aktar effiċjenti tar-riżorsi.
2. Ekosistemi akkwatiċi mtejba: Il-LTA (speċifikament, l-organiżmi filtraturi u t-trobbija tal-alka) jistgħu jassorbu eċċess ta’ nitroġenu, fosforu u karbonju u b’hekk itaffu l-effetti tal-ewtrofikazzjoni u tat-tibdil fil-klima. Barra minn hekk, il-prattiki tal-LTA, jistgħu jtejbu wkoll il-kwalità tal-ilma (eż. it-trobbija tal-maskli, tal-gajdri, u tal-gandoffli) permezz tal-filtrazzjoni u l-kwalità tal-qiegħ tal-baħar (eż. it-trobbija ta’ gandoffli u ħjar tal-baħar) permezz tal-movimenti tal-ispeċijiet imrobbija fir-ramel.
3. Diversifikazzjoni: Il-LTA tespandi l-firxa ta’ speċijiet li jistgħu jitrabbew b’mod sostenibbli, u tikkontribwixxi għad-diversifikazzjoni fis-settur tal-akkwakultura tal-UE.
4. Potenzjal għall-iżvilupp ta’ prodotti ta’ valur għoli: kif enfasizzat mill-proġett ASTRAL, il-LTA tista’ tipprovdi materja prima għall-produzzjoni tal-ikel, l-għalf, il-kożmetiċi, il-mediċini, il-bijoplastik, u prodotti oħra ta’ valur.

L-isfidi tal-Akkwakultura Trofika Baxxa (LTA) huma:

1. Id-domanda tas-suq u l-aċċettazzjoni tal-konsumatur: id-domanda tal-konsumaturi għall-prodotti tal-LTA (eż. l-alka) tista’ tkun aktar baxxa minn dik għal speċijiet oħra f’ċerti reġjonijiet1. Għaddejjin sforzi eż. permezz tal-kampanja tal-UE dwar l-Akkwakultura u l-Inizjattiva tal-UE dwar l-Algi biex jiżdiedu s-sensibilizzazzjoni u l-aċċettazzjoni ta’ dawn il-prodotti.
2. Oqfsa regolatorji: l-oqfsa regolatorji li jirregolaw l-LTA jistgħu jkunu inqas żviluppati minn dawk għall-akkwakultura tradizzjonali, li potenzjalment joħolqu inċertezza għall-investituri u l-operaturi (ara l-FAQ dwar l-IMTA).
3. Dipendenza fuq il-kundizzjonijiet ambjentali: Il-LTA, speċjalment fl-ilma miftuħ jistgħu jkunu vulnerabbli għal bidliet fil-kundizzjonijiet ambjentali bħat-temperatura, is-salinità, u d-disponibbiltà tan-nutrijenti. Avvenimenti estremi tat-temp jistgħu wkoll joħolqu riskju.

Huwa importanti li wieħed jinnota li l-benefiċċji u l-isfidi tal-LTA jistgħu jvarjaw skont l-ispeċijiet li jkunu qed jitrabbew, il-post tal-farm, is-sistema tal-produzzjoni u l-prattiki speċifiċi ta’ ġestjoni użati.

Il-produzzjoni tal-LTA u tal-ispeċijiet trofiċi ogħla (eż. il-produzzjoni ta’ speċijiet karnivori) tista’ tiġi kkombinata biex potenzjalment tiġġenera benefiċċji ambjentali pożittivi, bħall-assorbiment tan-nutrijenti u s-sekwestru tal-karbonju. L-integrazzjoni tal-LTA fil-produzzjoni ta’ speċijiet trofiċi ogħla hija wieħed mill-prinċipju li fuqu hija bbażata l-Akkwakultura Multitrofika Integrata (IMTA).

Il- “Linji Gwida Strateġiċi għal settur tal-akkwakultura aktar sostenibbli u kompetittiv għall-perjodu mill-2021 sal-2030” jenfasizzaw l-importanza tad-diversifikazzjoni lejn speċijiet b’livelli trofiċi aktar baxxi.

L-inizjattiva tal-UE dwar l-Algi għandha l-għan li tappoġġa s-settur tal-algi fl-UE, inkluża l-akkwakultura tal-algi billi ttejjeb il-governanza, tiżviluppa mekkaniżmi ta’ appoġġ għan-negozju, tqajjem kuxjenza u aċċettazzjoni għall-algi fl-UE u ttejjeb l-għarfien, ir-riċerka u d-data dwar l-algi u tixpruna l-innovazzjoni.

F’Ottubru 2024, il-Kumitat Konsultattiv għall-Akkwakultura (AAC) ippubblika rakkomandazzjoni dwar dan it-tip ta’ akkwakultura, li tista’ tinstab hawnhekk: https://aac-europe.org/en/publication/aac-recommendation-on-promoting-l…

L-Unjoni Ewropea (UE) iffinanzjat diversi proġetti ta’ riċerka relatati mal-LTA, bl-għan li tippromwovi s-sostenibbiltà u l-kompetittività tal-akkwakultura fir-reġjun. Pereżempju, AquaVitae (https://aquavitaeproject.eu/), ASTRAL (https://www.astral-project.eu/), u ULTFARMS (https://maritime-spatial-planning.ec.europa.eu/projects/circular-low-tr…) huma notevoli, peress li jikkontribwixxu wkoll għall-avvanz tal-LTA u l-prattiki tal-akkwakultura sostenibbli.

ULTFARMS huwa proġett pijunier “Horizon Europe Ocean Mission” b’viżjoni għar-rivoluzzjoni tas-sistemi LTA. Il-missjoni tiegħu hija li jottimizza l-produzzjoni tal-LTA f’kundizzjonijiet ta’ sfida lil hinn mill-kosta u ambjenti b’livell baxx ta’ alinità. Bl-integrazzjoni ta’ proċessi innovattivi tal-inġinerija, tekniċi, ekoloġiċi u bijoloġiċi, ULTFARMS għandha l-għan li tistabbilixxi katina ta’ produzzjoni profittabbli, sostenibbli u ekoloġikament soda ta’ speċijiet ta’ livell trofiku baxx (alka tal-baħar u molluski) f’parks eoliċi lil hinn mill-kosta li jinsabu fil-Baħar tat-Tramuntana u fil-Baħar Baltiku.