Gwida fuq il-post għall-kontroll tal-mard tal-ħut fl-ilma sħun fl-Ewropa Ċentrali u tal-Lvant, il-Kawkasu u l-Asja Ċentrali

Minħabba l-iżvilupp rapidu reċenti tal-akkwakultura tal-ilma ħelu fir-Reġjun tal-Kawkasu, deher ħafna mard tal-ħut ġdid u li qabel kien magħruf. Waħda mill-aktar karatteristiċi prominenti tal-akkwakultura tar-reġjun hija li hija bbażata l-aktar fuq it-trobbija taċ-ċikprinjdi, prinċipalment il-karpjun komuni (Cyprinus carpio), kif ukoll ftit speċijiet oħra ta’ ħut predatorju. B’riżultat ta’ dan, dan il-ktieb jiffoka fuq il-mard li jaffettwa dawn l-ispeċijiet u speċijiet importanti oħra ta’ ħut tal-ilma sħun. Għalkemm din il-gwida dwar il-qasam tkopri l-mard tal-ħut tal-ilma sħun tal-Ewropa Ċentrali u tal-Lvant, il-Kawkasu u l-Asja Ċentrali, hija tibbaża wkoll fuq il-bażi estensiva ta’ għarfien disponibbli għall-pajjiżi tal-Ewropa Ċentrali u dik li qabel kienet l-Unjoni Sovjetika, kif ukoll is-sejbiet reċenti ta’ riċerka mir-Repubblika Iżlamika tal-Iran u mit-Turkija. L-ispeċijiet ewlenin ta’ ħut tal-ilma sħun ikkultivati fir-reġjun u l-istat tas-saħħa tagħhom huma diskussi, u żewġ kategoriji ewlenin ta’ mard huma rikonoxxuti: mard bijotiku u abijotiku. Għalkemm hemm għadd kbir ta’ mard bijotiku, il-fatturi abijotiċi (eż. in-nuqqas ta’ ossiġenu, it-temperatura, l-iżbalji tal-għalf) jibqgħu l-kawża ewlenija tat-telf fl-akkwakultura. L-aħjar prattiki għall-eżami fuq il-post u fil-laboratorju ta’ tifqigħat ta’ mard huma riveduti, u l-importanza ta’ reġistrazzjoni preċiża u dettaljata tad-data ġiet enfasizzata. Il-prevenzjoni bħala fattur ewlieni biex jiġi evitat it-tixrid tal-mard hija enfasizzata, u jiġu diskussi azzjonijiet għall-prevenzjoni tat-tixrid tal-mard bejn l-azjendi agrikoli, ir-reġjuni, il-pajjiżi u l-kontinenti. Jiġu riveduti l-metodi possibbli għat-trattament ta’ kull marda; sfortunatament, is-sustanzi kimiċi disponibbli għall-użu fl-akkwakultura issa huma pjuttost limitati, peress li ħafna minnhom huma perikolużi kemm għall-ambjent kif ukoll għas-saħħa tal-bniedem. Mill-mard virali diskuss, il-viremija tar-rebbiegħa tal-karpjun (SVC) u l-virus koi herpesvirus (KHV) huma l-akbar theddid għall-popolazzjonijiet tal-karpjuni tad-dinja. Mill-mard batteriku, il-marda tal-ulċeri għadha l-problema ewlenija fil-kultura tal-karpjuni, filwaqt li fost il-parassiti, Ichthyophthirius multifiliis, il-kawża tal-marda tal-ponot bojod, hija fost l-aktar importanti. Parassiti eżotiċi bħal diversi speċijiet Thelohanellus, kif ukoll dud li jappartjeni għall-ġeneri Bothriocephalus u Khawia, huma responsabbli għal ammont konsiderevoli ta’ ħsara. Jiġi diskuss ukoll xi mard ta’ etjoloġija mhux magħrufa.