Background information

Type gekweekte soorten
Snoepstokken,garnalen en mosselen. Er is ook een beperkte commerciële oesterhouderij, met name de platte oester (Ostrea edulis) en de holle oester (Crassostrea gigas) in het kustgebied (Spuikom Oostende).
Zalmachtigen (voornamelijk forel, incl. hybriden en Thymallus thymallus), verschillende cyprinidae (incl. karper, Gobio gobio, Phoxinus phoxinus) verschillende percinidae (incl. gewone baars en snoekbaars), decapoden en een van de aquacultuurbedrijven is gewijd aan steur (voor de kaviaarproductie).
Bron: MNSPA; België, personal com., 17 januari 2023
Soort productiemethode
In België bestaat slechts een beperkte zoetwaterproductie. De forelhouderij in Wallonië maakt voornamelijk gebruik van ambachtelijke productiemethoden, meestal semi-intensief, voornamelijk van zalmachtigen in vijvers die door rivierwater worden gevoed. Weinig producties in Wallonië en Vlaanderen gebruikten RAS-systemen. Mosselkwekerij via gesuspendeerde touwcultuur.
Bron: MNSPA
Omvang van de sector (productie en verbruik)
Bron: 2023, EUMOFA
Trends (verleden en toekomst)
Er is potentieel voor circulaire aquacultuur in zowel Vlaanderen als Wallonië, en integratie met andere activiteiten biedt belangrijke voordelen in termen van ecologische, economische en sociale duurzaamheid. Bovendien bieden ontwikkelingen op het gebied van mariene ruimtelijke ordening en onderzoek en innovatie ook potentieel voor de mariene aquacultuur in het Belgische deel van de Noordzee.
Bron: MNSPA
Gevolgen van de aquacultuur voor de economie, de voedselmarkt en de arbeidsmarkt van het land
De sector bestaat uit 7 bedrijven. Het wordt voornamelijk gekenmerkt door kleinschalige, extensieve productie-eenheden. Slechts een beperkt aantal bedrijven vormt een uitzondering op deze vuistregel.
2022, WTECV
Uitdagingen en kansen
- Er zijn sterke netwerken en communicatiekanalen nodig om geïnteresseerde producenten en investeerders te bereiken, alsook specifieke maatregelen om een stimulerend investeringskader voor de sector tot stand te brengen.
- De aquacultuur moet blijven streven naar integratie met andere sectoren en activiteiten, om bij te dragen tot het circulaire systeem en tegelijkertijd de productiekosten te verlagen.
- Naast aquacultuur als hoofdactiviteit moeten er mogelijkheden zijn om nevenactiviteiten te verrichten (toerisme, hengelvisserij, catering, onderwijs enz.) die een inkomen garanderen. Projecten op basis van meervoudig gebruik worden sterk aanbevolen als onderdeel van een geïntegreerde aanpak.
- De ontwikkeling van aquacultuur op zee vereist de levering van hoogwaardige broederijen, de ontwikkeling van geschikte technologie voor het kweken en oogsten in de strenge omstandigheden van de Noordzee en adequate aanlandingsplaatsen in havens.
- Om de kleinschalige aquacultuur in Wallonië voort te zetten, moeten jongeren worden aangemoedigd en opgeleid, moet de winstgevendheid worden verhoogd, moet de zichtbaarheid van de productkwaliteit (bv. etikettering) worden vergroot, moet de afhankelijkheid van externe factoren (bodem en klimaat) worden verminderd, moet de fysieke impact worden verminderd, moet de beschikbaarheid van hoogwaardige broederijen worden gewaarborgd en moet de toegang tot kapitaal worden vergemakkelijkt.
- In het licht van de stagnerende hoeveelheden vis uit de visserij kan aquacultuur voldoen aan de groeiende behoeften van de markt.
- De Europese Unie streeft ernaar de aquacultuurproductie te stimuleren.
- Nabijheid (korte keten), traceerbaarheid (etikettering), wieg tot wieg en milieuvriendelijkheid (inclusief bio-etikettering) worden steeds belangrijker bij consumenten.
- Lokale producten voegen waarde toe, wat detailhandelaren ook aanmoedigt om lokale producten aan te bieden.
- Naarmate de wereldbevolking groeit en de welvaart toeneemt, verbruiken mensen meer eiwitten en neemt de vraag naar aquatische producten toe.
- Sterke exporterende landen, zoals China, kunnen minder gekweekte vis uitvoeren als gevolg van de groeiende binnenlandse vraag. Als gevolg daarvan zouden de Europese consumenten afhankelijker kunnen worden van het lokale aanbod.
- Het bestaan van nieuwe aangegeven aquacultuurgebieden dichter bij de kust (kortere vaarafstand). Daarnaast werden de meest optimale locaties voor geïntegreerde aquacultuur in Vlaanderen in 2019 in kaart gebracht via het HaLaVla-project.
- De ontwikkeling van de maricultuur kan ook zorgen voor ontwikkelingen op het land door de behoefte aan broederijen en kwekerijen die lokale voorraden van kwaliteitsbroodstool leveren.
- Aanwezigheid van infrastructuur in havens waar in gecontroleerde omgevingen omstandigheden voor maricultuur kunnen worden gecreëerd.
- Nieuwe ontwikkelingen in de regio Sardinië minimaliseren de afhankelijkheid van water en energie en vergroten het potentieel van recirculatiesystemen.
- In de aquacultuur moet het vermogen om de gehele levenscyclus te controleren en te monitoren leiden tot een grotere operationele betrouwbaarheid en productkwaliteit.
- Interesse van detailhandelaren om hun eigen productie te beginnen.
- Mogelijkheden voor aquacultuurproductie zonder gebruik van vismeel.
- Mogelijkheid voor de aquacultuursector om gebruik te maken van de bestaande logistieke structuur van de visserijsector.
- Productie van aquacultuursoorten die nieuw zijn voor België (met inbegrip van algen).
- Mogelijkheden voor deelname of omschakeling van reders/vissers en landbouwers naar (mariene) aquacultuur.
- Producenten kunnen op zoek gaan naar toegevoegde waarde en kijken naar duurzaamheid, versheid en gezondheid van aquacultuurproducten. Verstandig gebruik van hulpbronnen, water, ruimte en energie heeft zowel ecologische als economische voordelen.
- Het gebruik van reststromen past in de opkomende circulaire economie, die ook als overgangsprioriteit is aangemerkt in de Visie 2050 van de Vlaamse regering.
- Aquaponica kan in verstedelijkte Vlaanderen aan kracht winnen.
- Veelbelovende mariene aquacultuurprojecten (mossel-, oester- en algenkweek) bieden mogelijkheden voor een combinatie met passieve visserij.
- Aquacultuurtechnieken kunnen worden ingezet voor regelgevende en beschermende ecosysteemdiensten. Door een ecosysteemrol te spelen, kan het ook bijdragen aan de Europese biodiversiteitsstrategie.
- Efficiënt gebruik van de ruimte en verhoging van de productie door multitrofische aquacultuur.
- Er is een grote verwerkingssector die mogelijkheden biedt voor primaire aquacultuurproducenten.
- Digitale instrumenten kunnen een antwoord bieden op veel van de uitdagingen waarmee aquacultuurproducenten worden geconfronteerd (monitoring, automatische waarschuwing voor roofdieren, voorraadbeheer, onlineverkoop enz.).
Bron: MNSPA
Werkgelegenheid en aantal ondernemingen
Deze gegevens worden niet verzameld in België. Zoals bepaald in Uitvoeringsbesluit (EU) 2019/909 zijn drempels van toepassing voor het meerjarenprogramma van de Unie in het kader van gegevensverzameling en -beheer in de visserij- en aquacultuursector. Wat sociale en economische gegevens betreft, hoeft de lidstaat deze niet te verzamelen als de totale productie minder dan 1 % van het totale volume en de totale waarde van de Unie bedraagt (de totale jaarproductie in België bedraagt minder dan 1,000 ton).
Bron: MNSPA
Multi-annual National Strategic Plans for the development of sustainable Aquaculture
Relevant Authorities
Aquacultuur is een regionale bevoegdheid in België, Vlaanderen en Wallonië.
Applicable Legislation
Aquacultuur- of maricultuurvoorzieningen vallen onder de bevoegdheid van de regionale autoriteiten van het gebied waar de voorziening zich bevindt.
- Derde alinea van 09/11/2009 betreffende veterinairrechtelijke voorschriften voor aquacultuurdieren en producten daarvan en betreffende de preventie en bestrijding van bepaalde ziekten bij waterdieren
- Arrêté du Gouvernement wallon du 10 mars 2005 déterminant les conditions sectorielles sectorielles aux piscicultures intensives
- Décret wallon du 11 MARS 1999 relatif au permis d’Environnement
- 10 JUNI 2014. — Koninklijk besluit betreffende de voorwaarden voor het vervoer, het verzamelen en het verhandelen van landbouwhuisdieren
- 9 NOVEMBER 2009. Koninklijk besluit betreffende veterinairrechtelijke voorschriften voor aquacultuurdieren en aquicultuurproducten en betreffende de preventie en bestrijding van bepaalde ziekten bij waterdieren
Applicable Procedures
Beheren van specifieke wetgevingsaspecten met betrekking tot maricultuur.
- Vergunning voor gebruik: vergunningen voor het gebruik van mariene activiteiten vallen onder de bevoegdheid van de Dienst Mariene Milieu, DG Milieu van de Federale Overheidsdienst Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu.
- Milieuvergunning: milieuvergunningen voor mariene activiteiten zijn een bevoegdheid van de eenheid Beheer van de wetenschappelijke dienst van het Noordzeeschema (BMM) van de OD Natuur.
- Voedselveiligheid: deze kwestie wordt op federaal niveau beheerd door het Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen (FAVV).
- De “Direction des Permis et autorisations”, die fungeert als centraal orgaan voor de controle van vergunningaanvragen met een aquacultuurproductie van meer dan 500 kg per jaar. In andere gevallen hoeft de producent zijn productie alleen bij de gemeente te registreren.
- Dierenwelzijn: de “direction de la qualité et du bien être animal” die deze kwestie behandelt.
- Mestwetgeving: het is de verantwoordelijkheid van de “Direction de l’agriculture”.
- Milieuvergunning: sinds 1 januari 2018 zijn de bouwvergunning en de omgevingsvergunning in Vlaanderen samengevoegd tot de “milieuvergunning”. Kan worden ingediend, opgevolgd en behandeld via een éénloketsysteem, het milieuéénloketsysteem. Het Departement Milieu is verantwoordelijk voor deze kwestie.
- Dierenwelzijn: De Dienst Dierenwelzijn maakt deel uit van het Departement Milieu
- Mestwetgeving (mestdecreet): Dit is de bevoegdheid van de Vlaamse Landmaatschappij (VLM), een extern onafhankelijk agentschap van het beleidsterrein Milieu
National associations and networks
Relevant Websites
Contact Details
Voor Wallonië
Département des Politiques européennes et des Accords internationaux, Direction des Programmes européens
Rachel Sundar Raj, attaché, SPW ARNE
- Email adres
- Telefoon: + 32 (0)81 649 448