Biex wieħed ikun jaf jekk proġett tal-akkwakultura jistax jitwettaq f’żona, irid jitwettaq studju ta’ vijabbiltà taż-żona (eż. id-disponibbiltà ta’ ilma ta’ kwalità, in-nuqqas ta’ interferenza ma’ użi oħra, il-kundizzjonijiet għall-istabbiliment ta’ siti tal-akkwakultura fiż-żona) u tal-ispeċijiet possibbli li għandhom jitrabbew. Hemm ħafna siti possibbli għall-akkwakultura (eż. fuq l-art, fl-ilmijiet kostali, lil hinn mill-kosta, estwarji, fl-għadajjar, ħdejn ix-xmajjar). Biex tinkiseb liċenzja, kull sit għandu kundizzjonijiet differenti u l-istudji li għandhom jitwettqu huma differenti. L-awtoritajiet kompetenti xi drabi jidentifikaw żoni li qabel kienu studjati fejn l-attività tal-akkwakultura hija possibbli u prijoritizzata, u dan jagħmel il-kisba ta’ permessi għal farm fiż-żona aktar rapida.

Għalkemm fit-teorija l-ispeċijiet kollha tal-ħut jistgħu jintużaw għat-trobbija tal-akkwakultura, ftit minnhom biss (madwar 10) bħalissa huma parti importanti mill-produzzjoni tal-akkwakultura tal-UE. B’mod partikolari, jitrabbew dawk l-ispeċijiet li l-bijoloġija tagħhom hija magħrufa sew u li r-riproduzzjoni tagħhom fil-magħluq hija possibbli. Fl-istess ħin, jeħtieġ li jkun hemm domanda tas-suq għal dawn l-ispeċijiet u prezz tas-suq li jippermetti li l-produzzjoni tkun profittabbli.

Hemm metodi ta’ produzzjoni diversi ħafna għall-ispeċijiet tal-akkwakultura tal-UE, xi wħud minn dawk ewlenin huma dawn li ġejjin (it-tabella tad-data ekonomika tal-STECF dwar l-Akkwakultura, 2023):

— Kompartimenti, pinen, sistemi ta’ riċirkolazzjoni u tankijiet għas-salamun;

— Tankijiet u passaġġi, sistemi ta’ riċirkolazzjoni u għadajjar għat-trota;

— Pinen, tankijiet, għadajjar, sistemi ta’ riċirkolazzjoni għall-ispnott u l-awrat;

— Ċattri, polikultura, lożor għall-maskli;

— Għadajjar, tankijiet, passaġġi, gaġġi, polikultura għall-karpjuni;

— Fil-qiegħ, bil-konz, biċ-ċattri u bil-polikultura għall-gajdra;

— Għadajjar, passaġġi, tankijiet għall-krustaċji;

— Fuq qiegħ, tankijiet u passaġġi, pinen, sistemi ta’ riċirkolazzjoni, polikultura, ċattri, konzijiet, tankijiet għall-alka;

— Bijoreatturi b’sistema miftuħa jew magħluqa għall-mikroalgi.

Barra minn hekk, matul l-istadji bikrija tat-tkabbir, il-biċċa l-kbira tal-ispeċijiet tal-ħut u tal-alka jeħtieġ li jkunu f’mafqas u fi tkabbir. Iż-żrieragħ tal-molluski jiġu prodotti fl-imfaqas jew jinġabru mis-selvaġġ.

Bħal kwalunkwe attività ekonomika, l-akkwakultura għandha impatt fuq l-ambjent. Dan jiddependi fuq il-kwalità tal-ġestjoni tal-attività, l-adegwatezza tal-post u s-sistema tal-produzzjoni. Meta tkun ġestita kif suppost, l-akkwakultura tista’ tkun ukoll metodu ta’ produzzjoni tal-proteini b’impronta ambjentali u tal-karbonju aktar baxxa minn tipi oħrajn ta’ attività agrikola. Barra minn hekk, ċerti forom ta’ akkwakultura (eż. it-trobbija tal-molluski, l-akkwakultura fl-għadajjar u fl-artijiet mistagħdra, u t-trobbija tal-algi u ta’ invertebrati oħrajn), meta jkunu ġestiti kif xieraq, jistgħu joffru ħafna servizzi fl-ekosistema. Dawn is-servizzi jinkludu l-assorbiment ta’ nutrijenti żejda u materja organika mill-ambjent, jew il-konservazzjoni u r-restawr tal-ekosistemi u tal-bijodiversità.

Il-leġiżlazzjoni ambjentali tal-UE u l-implimentazzjoni tal-leġiżlazzjoni nazzjonali stabbilixxew il-qafas regolatorju għall-akkwakultura tal-UE li jiżgura l-mitigazzjoni tal-impatt li l-attivitajiet tal-akkwakultura jista’ jkollhom fuq l-ambjent (kemm f’termini ta’ impronta tal-karbonju, effluwenti, skart jew impatti oħra fuq l-ekosistemi tal-baħar u tal-ilma ħelu), u li l-attivitajiet tal-akkwakultura ma jagħmlux ħsara sinifikanti lill-ekosistemi jew lill-bijodiversità.

Madankollu, il-prestazzjoni ambjentali tas-settur tal-akkwakultura tal-UE tista’ tittejjeb aktar billi: (I) l-iżgurar li l-leġiżlazzjoni ambjentali tiġi applikata bis-sħiħ u li l-objettivi tagħha jintlaħqu; (II) il-mitigazzjoni ulterjuri tal-impatt tal-akkwakultura; u (iii) il-promozzjoni tal-akkwakultura b’impatt ambjentali iżgħar, u tal-akkwakultura li tipprovdi servizzi fl-ekosistema.

Il- “Linji gwida strateġiċi għal akkwakultura tal-UE aktar sostenibbli u kompetittiva għall-perjodu 2021–2030” għandhom l-għan li jtejbu l-prestazzjoni ambjentali tas-settur tal-akkwakultura billi jillimitaw aktar l-impatt tal-akkwakultura, kif ukoll jippromwovu t-tipi ta’ akkwakultura li huma l-aktar ta’ benefiċċju għall-ambjent u l-klima bħall-akkwakultura trofika baxxa u l-akkwakultura organika.

L-akkwakultura teħtieġ kwalità tajba tal-ilma biex tiżgura l-aħjar saħħa u benessri tal-annimali akkwatiċi u l-profittabbiltà ta’ farm akkwatiku. Għalhekk, il-ġlieda kontra t-tniġġis tal-ilma mill-Istati Membri tal-UE, f’konformità mal-ambizzjoni ta’ “tniġġis żero” definita fil-Patt Ekoloġiku Ewropew, hija ta’ importanza partikolari għall-akkwakultura.

Il-produtturi tal-akkwakultura jeħtieġu awtorizzazzjoni qabel ma jużaw l-ilma baħar jew l-ilma ħelu għar-razzett. Meta jirritornaw fl-ambjent, l-istat tal-korp tal-ilma ma jridx jiddeterjora. L-iskariki mill-faċilitajiet tal-akkwakultura tal-UE jridu jissodisfaw l-istandards rigorużi tal-kwalità tal-ilma tal-UE kif ukoll regolamenti nazzjonali, reġjonali u lokali stretti.

Ċerti forom ta’ akkwakultura bħat-trobbija tal-molluski u t-trobbija ta’ alka u invertebrati oħra, meta ġestiti kif xieraq, jistgħu jtejbu l-kwalità tal-ilma minħabba l-assorbiment ta’ nutrijenti żejda u materja organika mill-ambjent.

Is-sistemi tal-akkwakultura li jiċċirkolaw mill-ġdid (RAS) huma faċilitajiet tal-akkwakultura bbażati fuq l-art — jew fil-beraħ jew fuq ġewwa — li jimminimizzaw il-konsum tal-ilma billi jiffiltraw, jaġġustaw u jerġgħu jużaw l-ilma.

Meta mqabbel mal-akkwakultura tradizzjonali tal-għadajjar jew tal-ilma miftuħ, il-proċess ta’ riċirkolazzjoni tal-ilma fl-RAS jagħmilha possibbli li jiġu kkontrollati l-kundizzjonijiet tal-kultura u li jinġabar l-iskart. Barra minn hekk, l-akkwakultura bbażata fuq l-art tevita l-ħrib u tillimita t-trażmissjoni esterna ta’ mard u parassiti. Il-RAS iwiegħdu produzzjoni tal-ikel aktar sostenibbli b’konsum aktar baxx ta’ ilma ħelu, u distanzi iqsar tat-trasport, peress li l-ħut jista’ jitkabbar eqreb lejn is-swieq. Bil-kontroll tal-kundizzjonijiet tal-kultura, il-produzzjoni tal-akkwakultura f’faċilità tal-RAS tista’ tiġi stabbilita kważi kullimkien, irrispettivament mill-kundizzjonijiet lokali. Billi tmexxi l-produzzjoni fuq l-art, tista’ wkoll ittaffi l-iskarsezza tal-ispazju disponibbli u l-kompetizzjoni għall-aċċess għaż-żoni tal-baħar.

Min-naħa l-oħra, faċilità tal-RAS għandha t-tendenza li tkun intensiva fl-enerġija u għalja. Il-kostijiet tal-investiment huma għoljin, u t-teknoloġija ta’ riċirkolazzjoni tikkonsma ammonti kbar ta’ enerġija u teħtieġ li tiġi kkontrollata u ġestita minn forza tax-xogħol b’ħiliet speċjalizzati. Barra minn hekk, it-teknoloġija tibqa’ tagħti prova tal-vijabbiltà tagħha fuq il-produzzjoni fuq skala kbira, speċjalment fir-rigward tal-ambjenti tal-ilma mielaħ.

L-għalf għall-ħut imrobbi jrid jinkorpora livelli importanti (35 — -50 %) ta’ proteini diġestibbli ħafna u enerġija għolja permezz ta’ xaħmijiet ta’ kwalità għolja, biex jinżammu l-attività u t-tkabbir tagħhom. Il-materja prima disponibbli għall-manifattura ta’ dan l-akwafeat ġejja minn tliet oriġini ewlenin:

(I) Prodotti sekondarji veġetali mill-qamħ, mis-sojja u mill-qamħirrum.

(II) Is-smida tal-ħut u ż-żejt mill-ħut u l-krustaċji tal-baħar għalkemm is-sehem tagħhom fl-għalf qed jonqos.

(III) F’xi każijiet, anki prodotti sekondarji mis-settur tal-produzzjoni tal-annimali terrestri, li huma nutrittivi ħafna.

Illum il-ġurnata, qed jiġu promossi sistemi ta’ għalf sostenibbli, li jillimitaw id-dipendenza fuq il-ħut mitħun u ż-żejt tal-ħut minn stokkijiet selvaġġi għall-produzzjoni tal-ikel, pereżempju, l-inkoraġġiment tal-użu ta’ ingredjenti alternattivi ta’ proteini, bħall-alka jew l-insetti, jew skart minn industriji oħra. Dan huwa rifless ukoll fil-Linji Gwida strateġiċi għal akkwakultura tal-UE aktar sostenibbli u kompetittiva għall-perjodu mill-2021 sal-2030.

Skont ir-Regolament (UE) 2018/848 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tat-30 ta’ Mejju 2018 dwar il-produzzjoni organika u t-tikkettar ta’ prodotti organiċi (https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=CELEX%3A32018R0848), il-produzzjoni organika hija sistema ġenerali ta’ ġestjoni tal-azjendi agrikoli u produzzjoni tal-ikel li tikkombina l-aħjar prattiki ta’ azzjoni ambjentali u klimatika, livell għoli ta’ bijodiversità, il-preservazzjoni tar-riżorsi naturali u l-applikazzjoni ta’ standards għoljin ta’ benessri tal-annimali u standards għoljin ta’ produzzjoni f’konformità mad-domanda ta’ għadd dejjem jikber ta’ konsumaturi għal prodotti prodotti bl-użu ta’ sustanzi u proċessi naturali. Dan ir-Regolament flimkien ma’ ċerti atti sekondarji rilevanti, jipprevedi regoli dettaljati tal-produzzjoni għall-akkwakultura organika li jinkludu rekwiżiti ambjentali, rispett ta’ perjodu għall-konverżjoni fi produzzjoni organika, nutrizzjoni, benessri tal-annimali, kura tas-saħħa u rekwiżiti tat-trobbija b’densitajiet massimi dettaljati ta’ stokkjar għall-ispeċijiet u limitazzjonijiet stretti fuq l-użu ta’ input estern, fost l-oħrajn dwar it-trattamenti veterinarji.

Sabiex ikunu jistgħu jużaw il-logo organiku tal-UE u jsemmu “organiku” fuq it-tikketti tal-prodotti tagħhom, l-operaturi organiċi jridu jiġu ċċertifikati minn korp ta’ kontroll approvat mill-awtoritajiet kompetenti li jiċċertifikaw li l-attività tagħhom titwettaq f’konformità mar-regolament organiku tal-UE.

Aktar informazzjoni dwar is-sistema taċ-ċertifikazzjoni organika tal-UE u l-infurzar tagħha hija disponibbli fuq il-paġna web tal-Kummissjoni li ġejja:

Il-biedja organika (https://agriculture.ec.europa.eu/farming/organic-farming_en). Barra minn hekk, dokument tal-FAQ dwar id-dispożizzjonijiet li jikkonċernaw il-produzzjonijiet organiċi, inkluż kapitolu dwar l-akkwakultura organika, huwa disponibbli hawnhekk: https://agriculture.ec.europa.eu/system/files/2022-09/organic-rules-faq….