Background information

Είδος εκτρεφόμενου είδους
Κύρια θαλάσσια είδη είναι το λυθρίνι Gilthead (Sparus aurata) και το λαβράκι (Dicentrarchus labrax), τοMeagre (Argyrosomus regius), το Great amberjack (Seriola dumerilli), το λυθρίνι (Diplodus puntazzo), το λυθρίνι (Pagrus major), το Mussel (Mytilus spp).
Όσον αφορά την υδατοκαλλιέργεια γλυκών υδάτων στην Ελλάδα, τα κύρια είδη είναι η πέστροφα Rainbow (Oncorhynchus mykiss), ο κοινός κυπρίνος ( Kyinuscarpio), ο σολομός Coho (Oncorhynchus cisutch), το ευρωπαϊκό χέλι (Anguila anguila) και το είδος spirulina.
Τα κυριότερα είδη στα υφάλμυρα ύδατα (εκτατική υδατοκαλλιέργεια σε λιμνοθάλασσες) είναι τα εξής: Mugilidae: (Mugil cephalus, Lisa Ramada, Lisa saliens, Lisa aurata), σπαρίδες Gilt-head (Sparus aurata), λαβράκι (Dicentrarchus labrax) και χέλι (Anguilla Anguilla).
Πηγές: 2023, EUMOFA· 2022, ΕΤΟΕΑ· MNSPA· Ελλάδα, προσωπικός επιμελητής, 26 Ιανουαρίου 2023
Τύπος μεθόδου παραγωγής
Σύμφωνα με την Eurostat, το 2 021,98 % της ελληνικής παραγωγής σημειώθηκε σε θαλάσσια και υφάλμυρα ύδατα (σχεδόν εξ ολοκλήρου στα θαλάσσια ύδατα) και το υπόλοιπο σε γλυκά ύδατα. Η κύρια μέθοδος παραγωγής που χρησιμοποιήθηκε ήταν οι κλωβοί, στο θαλάσσιο νερό.
Η υδατοκαλλιέργεια γλυκών υδάτων στην Ελλάδα αφορά την καλλιέργεια υδρόβιων οργανισμών, σε χερσαίες λίμνες. Επιπλέον, πρόσφατα εγκρίθηκαν δύο εκμεταλλεύσεις γαρίδας του είδους Paenaeus monodon (με ετήσια δυναμικότητα 516 τόνων) και του Lithopaeneus vanamei ( ετήσιας δυναμικότητας 100 τόνων), σε χερσαία κλειστά υδατικά συστήματα τύπου biofloc. Στην Ελλάδα, 6 φυτά μικροφυκών (Arthrospira spp και Spirulina spp) λειτουργούν επίσης σε κλειστές δεξαμενές θερμοκηπίων ετήσιας δυναμικότητας 170 τόνων, όπου η γεωθερμική ενέργεια χρησιμοποιείται για τη θέρμανση του νερού.
Πηγές: 2023, EUMOFA ĂMNSPA
Μέγεθος τομέα (παραγωγή και κατανάλωση)
Τάσεις (παρελθούσες και μελλοντικές)
- Αύξηση της ελληνικής παραγωγής υδατοκαλλιέργειας σε ποσοστό 3 % έως το 2025 και 5 % έως το 2030 (εθνικός στρατηγικός στόχος).
- Ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και της έρευνας. Ως εκ τούτου, είναι αναγκαίο να προωθηθεί η γνώση, η καινοτομία και η μεταφορά τεχνολογίας στον τομέα και να υποστηριχθεί η διαφοροποίηση των ειδών, τόσο όσον αφορά την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή όσο και την αυξημένη διαφοροποίηση και ανταγωνιστικότητα της μεσογειακής υδατοκαλλιέργειας.
- Αύξηση της βιολογικής παραγωγής.
Πηγή: MNSPA
Αντίκτυπος της υδατοκαλλιέργειας στην οικονομία, την αγορά τροφίμων και την αγορά εργασίας της χώρας
- Η Ελλάδα είναι ο μεγαλύτερος παραγωγός θαλασσινών και λαβρακιού στην ΕΕ και κορυφαία δύναμη στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου.
- Η υδατοκαλλιέργεια γλυκών υδάτων στην Ελλάδα δεν είναι ιδιαίτερα ανεπτυγμένη, κυρίως λόγω της χαμηλής διαθεσιμότητας γλυκού νερού στη χώρα, αλλά αποτελεί ιδιαίτερα σημαντικό οικονομικό τομέα για ορισμένες ορεινές περιοχές της ηπειρωτικής περιοχής.
Πηγή: MNSPA
Προκλήσεις και ευκαιρίες
- Εφαρμογή του ισχύοντος Ειδικού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού: Βασική προτεραιότητα παραμένει ο καθορισμός των περιοχών Οργανωμένης Ανάπτυξης Υδατοκαλλιέργειας, οι οποίες λειτουργούν υπό διαχειριστικό φορέα, καθένας από τους οποίους έχει λάβει άδεια με προεδρικό διάταγμα (6 από αυτές έχουν ήδη εκδοθεί για ίσο αριθμό τέτοιων περιοχών). Σύμφωνα με το ισχύον Ειδικό Χωροταξικό Πλαίσιο, οι ευρύτερες περιοχές που είναι κατάλληλες για υδατοκαλλιέργεια έχουν ήδη καθοριστεί και χαρτογραφηθεί σε ολόκληρη την Ελλάδα, οι οποίες είναι αποδέκτες των προαναφερόμενων περιοχών οργανωμένης ανάπτυξης.
- Επανεξέταση του ισχύοντος Ειδικού Χωροταξικού Πλαισίου για την υδατοκαλλιέργεια: Η εφαρμογή σε συνδυασμό με την επανεξέταση και την τροποποίηση του ισχύοντος Ειδικού Χωροταξικού Πλαισίου είναι αναγκαία για την περαιτέρω ανάπτυξη του τομέα (νέες άδειες, επέκταση της παραγωγικής ικανότητας, απλούστευση της αδειοδότησης, ασφάλεια των επιχειρήσεων και καλύτερη διαχείριση.
- Ο κύκλος εργασιών της θαλάσσιας υδατοκαλλιέργειας στην περιοχή αυξάνεται. Ωστόσο, η ανταγωνιστικότητα των μικρών επιχειρήσεων παρεμποδίζεται από το χαμηλό επίπεδο καινοτομίας και εκσυγχρονισμού των εγκαταστάσεων υδατοκαλλιέργειας, την περιορισμένη πρόσβαση στην έρευνα και την καινοτομία και τη χαμηλή ικανότητα διαφοροποίησης των ειδών.
- Κλιματική αλλαγή.
- Κατακερματισμένες, αναδιοργανωμένες (και συχνά ανύπαρκτες) στρατηγικές μάρκετινγκ.
- Χαμηλή διαπραγματευτική ισχύς των τοπικών παραγωγών με εμπόρους ιχθύων μεγάλης κλίμακας.
- Έλλειψη πρόσβασης σε δάνεια.
- Ανεπαρκής οργάνωση των παραγωγών.
- Ανταγωνισμός από προϊόντα τρίτων χωρών που διατίθενται στην αγορά σε χαμηλές τιμές, αλλά δεν χρειάζεται να συμμορφώνονται με τα ίδια αυστηρά πρότυπα με την ΕΕ.
- Απλούστευση των διαδικασιών και μείωση των χρόνων καθυστέρησης στην ολοκλήρωση της διαδικασίας αδειοδότησης.
- Η προώθηση επαρκούς βιώσιμης παραγωγής υδατοκαλλιέργειας σε υγρότοπους/λιμνοθάλασσες θα μπορούσε επίσης να συμβάλει στη διατήρηση αυτών των οικοσυστημάτων, γεγονός που επίσης μετριάζει τη διάβρωση των ακτών λόγω της κλιματικής αλλαγής.
- Η ανάπτυξη πλωτών μονάδων στην ανοικτή θάλασσα ή άλλων τύπων παραγωγής με υψηλή προστιθέμενη αξία (π.χ. φύκη για φαρμακευτικά προϊόντα) προσφέρει ευκαιρίες για αύξηση της ανταγωνιστικότητας και της κερδοφορίας των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων.
- Η θέση των παραγωγών υδατοκαλλιέργειας και της αξιακής αλυσίδας της υδατοκαλλιέργειας θα μπορούσε να ενισχυθεί με τη στήριξη της διαφοροποίησης των προϊόντων, τη δημιουργία νέων οργανώσεων παραγωγών και την ενθάρρυνση της συνεργασίας μεταξύ των παραγωγών, των αλυσίδων μεταποίησης και διανομής ιχθύων και εμπορίας.
- Θα μπορούσαν επίσης να ενθαρρυνθούν μέτρα για την αύξηση της κοινωνικής αποδοχής και τη βελτίωση της εικόνας της υδατοκαλλιέργειας, με σκοπό την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας του τομέα.
- Ως εκ τούτου, η υδατοκαλλιέργεια μπορεί να συμβάλει στην ανάπτυξη της γαλάζιας βιοτεχνολογίας και να προσφέρει πολλά νέα προϊόντα, όπως φαρμακευτικά ή βιοχημικά ένζυμα. Επιπλέον, υπάρχουν επίσης ευκαιρίες για την παραγωγή βιοκαυσίμων (τα φύκη αποτελούν πολλά υποσχόμενη πηγή), ζωοτροφών, καλλυντικών, αλλά και τρόπων αποκατάστασης του περιβάλλοντος (βιοαποδόμηση).
- Η ολοκληρωμένη πολυτροφική υδατοκαλλιέργεια (IMTA) είναι μια καινοτόμος προσέγγιση στο πλαίσιο της οποίας τα υποπροϊόντα και τα απόβλητα των κύριων εκτρεφόμενων οργανισμών που διασπείρονται στο άμεσο περιβάλλον αποτελούν θρεπτικό μέσο για την παράλληλη ή συμπληρωματική καλλιέργεια πρόσθετων ειδών. Αυτά τα πρόσθετα είδη μπορεί να είναι είδη που απομακρύνουν το ανόργανο (π.χ. μακροφύκη) ή οργανικό φορτίο (π.χ. σπόγγοι, δίθυρα).
Πηγή: MNSPA
Απασχόληση και αριθμός επιχειρήσεων
Ο αριθμός των άμεσα απασχολούμενων υπαλλήλων για τα έτη 2016-2018: στη θαλάσσια υδατοκαλλιέργεια είναι 3.100 και εκτιμάται ότι δεν υπάρχουν σημαντικές αλλαγές· στην παραγωγή προϊόντων υδατοκαλλιέργειας γλυκών υδάτων, είναι 250 και εκτιμάται ότι δεν υπάρχουν σημαντικές αλλαγές· η παραγωγή ειδών υδατοκαλλιέργειας στις λιμνοθάλασσες είναι 350.
Πηγή: Ελληνική Στατιστική Αρχή, ΕΛΣΤΑΤ
Multi-annual National Strategic Plans for the development of sustainable Aquaculture
Relevant Authorities
Applicable Legislation
- Ν. No.4282/2014 «Ανάπτυξη της υδατοκαλλιέργειας και άλλες διατάξεις» (Α’ 182)
- Ν. No.4492/2017 «Χειρισμός και εμπορία νωπών και αλλοιώσιμων γεωργικών προϊόντων και άλλες διατάξεις» (Α’ 156)
- Ν. No.4711/2020 «Απλούστευση πλαισίου οικονομικών δραστηριοτήτων αρμοδιότητας Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και άλλες διατάξεις» (Α’ 145)
- Ν. No.4691/2020 «Ρυθμίσεις αρμοδιότητας Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων για την αναβάθμιση και τον εκσυγχρονισμό του γεωργικού τομέα και άλλες διατάξεις» (Α’ 108)
- Υπουργική Απόφαση No.1333/153983/2018 «Αντικατάσταση No.165837/17-12-2009 και 3702/76929/20-6-2013 Υπουργικών Αποφάσεων για τη ρύθμιση θεμάτων εφαρμογής του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 708/2007 του Συμβουλίου «Χρήση στην υδατοκαλλιέργεια ξένων και απόντων σε τοπικό επίπεδο ειδών», όπως τροποποιήθηκε, συμπληρώθηκε και ισχύει.» (Β’ 5158)
- N.D.420/70 «Αλιευτικός Κώδικας» (Α’ 27)
- Ν. No.1740/1987 «Χρησιμοποίηση και προστασία κοραλλιογενών σχηματισμών, ιχθυογεννητικών υδάτων, υδατοκαλλιεργειών και άλλες διατάξεις» (Α’ 221)
- Ν. No.2040/1992 «Ρύθμιση θεμάτων αρμοδιότητας Υπουργείου Γεωργίας και Νομικών Προσώπων υπό την εποπτεία του» (Α’ 70)
- Ν. No.1650/1986 «Για την προστασία του περιβάλλοντος» (Α’ 160)
- Ν. No.2742/1999 «Χωροταξικός σχεδιασμός και αειφόρος ανάπτυξη» (Α’ 207)
- Ν. 4447/2016 «Χωροταξικός σχεδιασμός — Βιώσιμη ανάπτυξη και άλλες διατάξεις» (Α’ 241)
- 31722/4-11-2011 «Έγκριση Ειδικού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης Υδατοκαλλιέργειας...» (Β’ 2505)
- Ν. No.3199/2003 «Προστασία και διαχείριση των υδάτων — Εναρμόνιση με την οδηγία 2000/60/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου...» (Α’ 280)
- Ν. No.4014/2011 «Περιβαλλοντική αδειοδότηση έργων και δραστηριοτήτων...» (Α’ 209)
- Π.Δ. 28/2009 «Απαιτήσεις υγειονομικού ελέγχου για τα ζώα υδατοκαλλιέργειας και τα προϊόντα τους... σύμφωνα με την οδηγία 2006/88/ΕΚ του Συμβουλίου και την οδηγία 2008/53/ΕΚ της Επιτροπής της ΕΕ», ΦΕΚ Α’ 46)
Applicable Procedures
- Περιβαλλοντική άδεια
- Άδεια υδατοκαλλιέργειας:
- Έγκριση εγκατάστασης, και
- Γνωστοποίηση λειτουργίας
National associations and networks
- ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΑΛΛΙΑΣ
- Ελληνική Οργάνωση Παραγωγών Υδατοκαλλιέργειας (HAPO/ΕΛΟΠΥ)
- Πανελλήνια Ένωση Μικρομεσαίων Ιχθυοκαλλιεργητών
- Ένωση Αλιευτικών Συνεταιρισμών Ελληνικών Λαγονίων
- Ένωση Ελλήνων Μοσχαριών και Οστρακοκαλλιεργητών
Relevant Websites
Contact Details
ΥΔΑΤΟΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ, ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΣΗΜΕΙΩΝ ΤΡΟΦ@@
Αγγελική Καλλάρα, Διευθύντρια
- Ταχυδρομείο
- Αριθ. τηλεφώνου: + 30 210 9287 193