Wanneer aquacultuur op duurzame wijze gebeurt, kan zij helpen een aantal van de dringendste problemen op te lossen waarmee we vandaag de dag worden geconfronteerd.

— Aquacultuur levert voedzaam en divers voedsel aan een groeiende wereldbevolking.

Aquacultuur vermindert de noodzaak om meer wilde vis te vangen om aan de toenemende vraag naar vis te voldoen en draagt derhalve bij tot het behoud van de visbestanden.

— Het kan vers en lokaal voedsel leveren. De levering van voedsel dichter bij de consument maakt het mogelijk de koolstofemissies in het vervoer te verminderen.

— Aquacultuur kan levensmiddelen en diervoeders produceren met een geringer klimaat- en milieueffect dan andere soorten landbouw (bv. het kweken van runderen voor melk of vlees). Door meer voedsel uit de aquacultuur te consumeren, kunnen we ook de druk van de landbouw op het land verminderen.

— Aquacultuuractiviteiten kunnen een bron van inkomsten en ontwikkeling zijn voor afgelegen kust- en plattelandsgemeenschappen waar weinig alternatieven beschikbaar zijn. Bepaalde soorten aquacultuur dragen bij tot het behoud van ecosystemen en biodiversiteit (bv. weekdierhouderij, extensieve aquacultuur in vijvers en wetlands, en de kweek van algen en andere ongewervelde dieren). Deze diensten omvatten het reinigen van water uit overtollige nutriënten en organisch materiaal of het behoud en herstel van ecosystemen en biodiversiteit.

— Voordat aquacultuurbedrijven kunnen opereren, moeten toekomstige aquacultuurproducenten een vergunning krijgen van de bevoegde nationale autoriteiten (soms zijn regionale autoriteiten verantwoordelijk voor vergunningen). Bij het beoordelen van die aanvraag controleren de autoriteiten of de voorgestelde locatie geschikt is en wat de effecten op het milieu zullen zijn.

— Aquacultuurproducenten hebben een vergunning nodig voordat zij zeewater of zoet water voor het bedrijf gebruiken. Wanneer het water weer in het milieu terechtkomt, mag de toestand van het waterlichaam niet verslechteren.

— Bovendien moeten aquacultuurinrichtingen worden geregistreerd of erkend door de gezondheidsautoriteiten die zich bezighouden met diergezondheid, en zowel de landbouwer als deze autoriteiten zijn verplicht toezicht uit te oefenen op mogelijke ziekten.

— Zodra alle autorisaties zijn ontvangen, moeten aquacultuurproducenten aan verschillende voorwaarden voldoen om ervoor te zorgen dat de aquacultuuractiviteiten het milieu, de gezondheid van mens en dier en het dierenwelzijn eerbiedigen.

— Erkende bedrijven moeten hun gevolgen voor het milieu blijven monitoren.

— Ter bescherming van het milieu mogen producenten alleen toegelaten diervoeders, schoonmaakmiddelen en geneesmiddelen gebruiken.

— Wat de diergezondheid betreft, zijn landbouwers ook verplicht verschillende registers bij te houden, onder meer over het aantal dieren dat het bedrijf binnenkomt en verlaat en hoeveel dieren sterven. Ook moeten zij een register bijhouden van de maatregelen die zij nemen om elk risico op ziekten te voorkomen en te beheersen. Om de gezondheid van de consumenten te beschermen, moeten aquacultuurproducenten strikte regels inzake voedselhygiëne en diergezondheid naleven. Zij mogen alleen toegelaten en gecontroleerde diervoeders gebruiken.

— Voor het gebruik van geneesmiddelen voor diergeneeskundig gebruik is een voorschrift van een dierenarts vereist, en alleen toegelaten geneesmiddelen voor diergeneeskundig gebruik zijn toegestaan, met inachtneming van de voorgeschreven wachttijden en grenswaarden voor residuen. Aquacultuurproducenten moeten alle diergeneesmiddelen die ze gebruiken, registreren en een kopie van het diergeneeskundig voorschrift (recept) bewaren.

— Bovendien moeten de veehouders zorgen voor een humane behandeling van landbouwhuisdieren gedurende hun hele productiecyclus en tijdens het slachten en vervoer.

Om te weten of een aquacultuurproject in een gebied kan worden uitgevoerd, moet een haalbaarheidsstudie van het gebied worden uitgevoerd (bv. beschikbaarheid van water van goede kwaliteit, geen interferentie met andere toepassingen, voorwaarden voor de vestiging van aquacultuurlocaties in het gebied) en van de soorten die kunnen worden gekweekt. Er zijn veel locaties voor aquacultuur mogelijk (bv. op het land, in kustwateren, op zee, in estuaria, in vijvers, naast rivieren). Om een licentie te krijgen, heeft elke locatie verschillende voorwaarden en zijn de uit te voeren studies verschillend. De bevoegde autoriteiten identificeren soms eerder bestudeerde gebieden waar aquacultuuractiviteiten mogelijk en geprioriteerd zijn, waardoor het verkrijgen van vergunningen voor een bedrijf in het gebied sneller verloopt.

Hoewel in theorie alle vissoorten voor de aquacultuurkweek kunnen worden gebruikt, vormen slechts enkele vissoorten (ongeveer 10) momenteel een belangrijk onderdeel van de aquacultuurproductie in de EU. Met name de soorten waarvan de biologie algemeen bekend is en waarvan de voortplanting in gevangenschap mogelijk is, worden gekweekt. Tegelijkertijd moet er een marktvraag naar deze soorten zijn en moet er een marktprijs zijn die het mogelijk maakt de productie winstgevend te maken.

Er zijn zeer uiteenlopende productiemethoden voor aquacultuursoorten in de EU; enkele van de belangrijkste zijn de volgende (WTECV-tabel met economische gegevens over aquacultuur, 2023):

— Omhulsels, hokken, recirculatiesystemen en tanks voor zalm;

— Tanks en loopbanen, recirculatiesystemen en vijvers voor forel;

— Pennen, tanks, vijvers, recirculatiesystemen voor zeebaars en zeebrasem;

— Vlotten, polycultuur, logline voor mosselen;

— Vijvers, tanks, raceway, gages, polycultuur voor karpers;

— Op de bodem, beuglijnen, vlotten en polycultuur voor oesters;

— Vijvers, raceways, tanks voor schaaldieren;

— Op de bodem, tanks en raceways, hokken, recirculatiesystemen, polycultuur, vlotten, beuglijnen, tanks voor zeewier;

— Bioreactoren met open of gesloten systeem voor microalgen.

Bovendien moeten de meeste vissoorten en zeewier zich in de vroege groeifase bevinden in een broederij en een kwekerij. Zaden van weekdieren worden geproduceerd in broederijen of in het wild verzameld.