Όταν γίνεται με βιώσιμο τρόπο, η υδατοκαλλιέργεια μπορεί να συμβάλει στην επίλυση ορισμένων από τα πλέον πιεστικά ζητήματα που αντιμετωπίζουμε σήμερα.

— Η υδατοκαλλιέργεια παρέχει θρεπτικά και ποικίλα τρόφιμα σε έναν αυξανόμενο παγκόσμιο πληθυσμό.

— Η υδατοκαλλιέργεια μειώνει την ανάγκη αλίευσης περισσότερων άγριων ψαριών για την κάλυψη της αυξανόμενης ζήτησης ιχθύων και, ως εκ τούτου, συμβάλλει στη διατήρηση των ιχθυαποθεμάτων.

— Μπορεί να παρέχει φρέσκα και τοπικά τρόφιμα. Ο εφοδιασμός με τρόφιμα πιο κοντά στον καταναλωτή επιτρέπει τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα στις μεταφορές.

— Η υδατοκαλλιέργεια μπορεί να παράγει τρόφιμα και ζωοτροφές με μικρότερες κλιματικές και περιβαλλοντικές επιπτώσεις σε σύγκριση με άλλους τύπους γεωργίας (π.χ. εκτροφή βοοειδών για γάλα ή κρέας). Καταναλώνοντας περισσότερα τρόφιμα από την υδατοκαλλιέργεια, μπορούμε επίσης να μειώσουμε την πίεση της γεωργίας στη γη.

— Οι δραστηριότητες υδατοκαλλιέργειας μπορούν να αποτελέσουν πηγή εισοδήματος και ανάπτυξης για τις απομακρυσμένες παράκτιες και αγροτικές κοινότητες όπου υπάρχουν λίγες εναλλακτικές λύσεις. Ορισμένοι τύποι υδατοκαλλιεργειών συμβάλλουν στη διατήρηση των οικοσυστημάτων και της βιοποικιλότητας (π.χ. καλλιέργεια μαλακίων, εκτατική υδατοκαλλιέργεια σε τεχνητές λίμνες και υγρότοπους και καλλιέργεια φυκών και άλλων ασπόνδυλων). Οι υπηρεσίες αυτές περιλαμβάνουν τον καθαρισμό του νερού από πλεονάζουσες θρεπτικές ουσίες και οργανική ύλη ή τη διατήρηση και αποκατάσταση των οικοσυστημάτων και της βιοποικιλότητας.

— Για να μπορέσουν να λειτουργήσουν οι εκμεταλλεύσεις υδατοκαλλιέργειας, οι μελλοντικοί παραγωγοί υδατοκαλλιέργειας πρέπει να λάβουν άδεια από τις αρμόδιες εθνικές αρχές (ενίοτε οι περιφερειακές αρχές μπορεί να είναι υπεύθυνες για τη χορήγηση αδειών). Κατά την αξιολόγησή τους, οι αρχές ελέγχουν εάν η προτεινόμενη τοποθεσία είναι κατάλληλη και σταθμίζουν προσεκτικά τις δυνητικές επιπτώσεις που θα έχει η λειτουργία της μονάδας αυτής στο περιβάλλον.

— Οι παραγωγοί υδατοκαλλιέργειας χρειάζονται άδεια προτού χρησιμοποιήσουν θαλάσσιο ή γλυκό νερό για την εκμετάλλευση. Όταν επιστρέφουν το νερό στο περιβάλλον, η κατάσταση του υδατικού συστήματος δεν πρέπει να επιδεινώνεται.

— Επιπλέον, οι εγκαταστάσεις υδατοκαλλιέργειας πρέπει να καταχωρίζονται ή να εγκρίνονται από τις υγειονομικές αρχές που ασχολούνται με την υγεία των ζώων, και τόσο ο γεωργός όσο και οι εν λόγω αρχές έχουν την υποχρέωση να διενεργούν επιτήρηση για πιθανές νόσους.

— Μόλις ληφθούν όλες οι άδειες, οι υδατοκαλλιεργητές πρέπει να συμμορφώνονται με διάφορους όρους ώστε να διασφαλίζεται ότι οι δραστηριότητες υδατοκαλλιέργειας σέβονται το περιβάλλον, την υγεία των ανθρώπων και των ζώων και την καλή διαβίωση των ζώων.

— Οι εγκεκριμένες εκμεταλλεύσεις πρέπει να συνεχίσουν να παρακολουθούν τις επιπτώσεις τους στο περιβάλλον.

— Για την προστασία του περιβάλλοντος, οι παραγωγοί μπορούν να χρησιμοποιούν μόνο εγκεκριμένες ζωοτροφές, προϊόντα καθαρισμού και φάρμακα.

— Όσον αφορά την υγεία των ζώων, οι κτηνοτρόφοι έχουν επίσης την υποχρέωση να τηρούν διάφορα αρχεία, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που αφορούν τον αριθμό των ζώων που εισέρχονται και εξέρχονται από την εκμετάλλευση και τον αριθμό των νεκρών. Πρέπει επίσης να καταγράφουν τα μέτρα που λαμβάνουν για την πρόληψη και τη διαχείριση κάθε κινδύνου νόσου. Για την προστασία της υγείας των καταναλωτών, οι υδατοκαλλιεργητές πρέπει να τηρούν αυστηρούς κανόνες για την υγιεινή των τροφίμων και την υγεία των ζώων. Πρέπει να χρησιμοποιούν μόνον εγκεκριμένες και ελεγχόμενες ζωοτροφές.

— Για τη χρήση κτηνιατρικών φαρμάκων απαιτείται συνταγή κτηνιάτρου και επιτρέπονται μόνο εγκεκριμένα κτηνιατρικά φάρμακα, τηρουμένων των καθορισμένων προθεσμιών αναμονής και των ορίων καταλοίπων. Οι υδατοκαλλιεργητές πρέπει να καταγράφουν όλα τα κτηνιατρικά φάρμακα που χρησιμοποιούν και να τηρούν αντίγραφο των συνταγών.

— Επιπλέον, οι κτηνοτρόφοι πρέπει να εξασφαλίζουν μη βάναυση μεταχείριση των εκτρεφόμενων ζώων καθ’ όλη τη διάρκεια του κύκλου παραγωγής τους, καθώς και κατά τη σφαγή και τη μεταφορά τους.

Για να είναι γνωστό αν ένα έργο υδατοκαλλιέργειας μπορεί να υλοποιηθεί σε μια περιοχή, πρέπει να διενεργηθεί μελέτη βιωσιμότητας της περιοχής (π.χ. διαθεσιμότητα ποιοτικού νερού, μη παρεμβολή σε άλλες χρήσεις, όροι για τη δημιουργία τόπων υδατοκαλλιέργειας στην περιοχή) και των πιθανών ειδών που πρόκειται να καλλιεργηθούν. Υπάρχουν πολλές πιθανές τοποθεσίες υδατοκαλλιέργειας (π.χ. στην ξηρά, στα παράκτια ύδατα, στην ανοικτή θάλασσα, στις εκβολές ποταμών, σε λίμνες, δίπλα στους ποταμούς). Για να λάβει άδεια, κάθε χώρος έχει διαφορετικές συνθήκες και οι μελέτες που πρέπει να διεξαχθούν είναι διαφορετικές. Ορισμένες φορές, οι αρμόδιες αρχές εντοπίζουν περιοχές στις οποίες η δραστηριότητα υδατοκαλλιέργειας είναι δυνατή και ιεραρχείται κατά προτεραιότητα, γεγονός που καθιστά ταχύτερη την απόκτηση αδειών για μια εκμετάλλευση στην περιοχή.

Αν και θεωρητικά όλα τα είδη ψαριών θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για υδατοκαλλιέργειες, λίγα μόνο από αυτά (περίπου 10) αποτελούν επί του παρόντος σημαντικό μέρος της παραγωγής υδατοκαλλιέργειας στην ΕΕ. Ειδικότερα, εκτρέφονται τα είδη των οποίων η βιολογία είναι γνωστή και των οποίων η αναπαραγωγή σε αιχμαλωσία είναι δυνατή. Ταυτόχρονα, πρέπει να υπάρχει ζήτηση στην αγορά για τα εν λόγω είδη και τιμή αγοράς που να επιτρέπει την κερδοφορία της παραγωγής.

Υπάρχουν πολύ διαφορετικές μέθοδοι παραγωγής για τα είδη υδατοκαλλιέργειας της ΕΕ, ορισμένες από τις κύριες είναι οι ακόλουθες (πίνακας οικονομικών δεδομένων υδατοκαλλιέργειας της ΕΤΟΕΑ, 2023):

— Περιβλήματα, θάλαμοι, συστήματα ανακυκλοφορίας και δεξαμενές σολομού·

— Δεξαμενές και υπόστεγα, συστήματα ανακυκλοφορίας και λίμνες για πέστροφες·

— Στυλό, δεξαμενές, τεχνητές λίμνες, συστήματα ανακυκλοφορίας λαβρακιού και τσιπούρας·

— Ραβδώσεις, πολυκαλλιέργεια, γραμμοσειρά μυδιών·

— Τεχνητές λίμνες, δεξαμενές, οδοί, κύπελλα, πολυκαλλιέργεια κυπρίνου·

— Στον πυθμένα, με παραγάδι, με καλάμι και με πολυκαλλιέργεια στρειδιών·

— Λίμνες, διάδρομοι, δεξαμενές για καρκινοειδή·

— Στον πυθμένα, σε δεξαμενές και ράχη, σε στυλογράφους, συστήματα ανακυκλοφορίας, πολυκαλλιέργεια, λέμβους, παραγάδια, δεξαμενές για φύκια·

— Βιοαντιδραστήρες ανοικτού ή κλειστού συστήματος για μικροφύκη.

Επιπλέον, κατά τα πρώτα στάδια ανάπτυξης, τα περισσότερα είδη ψαριών και φύκια πρέπει να βρίσκονται σε εκκολαπτήριο και σε νηπιαγωγείο. Οι σπόροι μαλακίων παράγονται σε εκκολαπτήρια ή συλλέγονται από το φυσικό περιβάλλον.