Akwakultura niskotroficzna (LTA) koncentruje się na produkcji gatunków, które zajmują niższy poziom sieci pokarmowej. LTA składa się z akwakultury bez karmienia, która obejmuje filtratory (np. omułki, ostrygi i małże), detritivores (np. ogórki morskie), wodorosty morskie, ale także ryby roślinożerne (np. karpy). LTA jest zgodna z zasadami zrównoważonej akwakultury poprzez zmniejszenie zależności od ograniczonych zasobów i zminimalizowanie śladu środowiskowego.
Korzyści płynące z niskotroficznej akwakultury (LTA) są następujące:
1. Ograniczony nakład energii: LTA koncentruje się na gatunkach niższych w łańcuchu żywnościowym, co wymaga mniejszego nakładu energii w porównaniu z hodowlą gatunków mięsożernych. Prowadzi to do bardziej efektywnego wykorzystania zasobów.
2. Poprawa ekosystemów wodnych: LTA (w szczególności filtratory i hodowla wodorostów morskich) mogą wchłaniać nadmiar azotu, fosforu i węgla, łagodząc tym samym skutki eutrofizacji i zmiany klimatu. Ponadto praktyki LTA mogą również poprawić jakość wody (np. hodowla omułków, ostryg i małży) poprzez filtrację i jakość dna morskiego (np. małże i hodowle ogórków morskich) poprzez przemieszczanie gatunków hodowlanych w piasku.
3. Dywersyfikacja: LTA rozszerza zakres gatunków, które mogą być uprawiane w sposób zrównoważony, przyczyniając się do dywersyfikacji w unijnym sektorze akwakultury.
4. Potencjał rozwoju produktów o wysokiej wartości: jak podkreślono w projekcie ASTRAL, LTA może dostarczać surowców do produkcji żywności, pasz, kosmetyków, leków, biologicznych tworzyw sztucznych i innych wartościowych produktów.
Wyzwania związane z akwakulturą niskotroficzną (LTA) są następujące:
1. Popyt rynkowy i akceptacja ze strony konsumentów: popyt konsumpcyjny na produkty długoterminowych usług turystycznych (np. wodorosty morskie) może być niższy niż w przypadku innych gatunków w niektórych regionach1. Podejmowane są działania, np. za pośrednictwem kampanii UE w zakresie akwakultury i inicjatywy UE w sprawie alg, aby zwiększyć świadomość na temat tych produktów i ich akceptację.
2. Ramy regulacyjne: ramy regulacyjne regulujące umowy długoterminowe mogą być mniej rozwinięte niż ramy dotyczące tradycyjnej akwakultury, co może powodować niepewność dla inwestorów i podmiotów gospodarczych (zob. najczęściej zadawane pytania dotyczące IMTA).
3. Zależność od warunków środowiskowych: LTA, zwłaszcza w wodach otwartych, może być podatna na zmiany warunków środowiskowych, takie jak temperatura, zasolenie i dostępność składników odżywczych. Ekstremalne zdarzenia pogodowe mogą również stwarzać ryzyko.
Należy zauważyć, że korzyści i wyzwania związane z długoterminowymi usługami turystycznymi mogą się różnić w zależności od gatunku hodowlanego, lokalizacji gospodarstwa, systemu produkcji i konkretnych stosowanych praktyk zarządzania.
LTA i produkcję gatunków bardziej troficznych (np. produkcja gatunków mięsożernych) można łączyć, aby potencjalnie przynieść pozytywne korzyści dla środowiska, takie jak wchłanianie składników odżywczych i sekwestracja dwutlenku węgla. Włączenie LTA do produkcji gatunków bardziej troficznych jest jedną z zasad, na których opiera się zintegrowana akwakultura wielotroficzna (IMTA).
W strategicznych wytycznych dotyczących bardziej zrównoważonego i konkurencyjnego sektora akwakultury na lata 2021–2030 podkreślono znaczenie dywersyfikacji w kierunku gatunków o niższym poziomie troficznym.
Unijna inicjatywa dotycząca alg ma na celu wspieranie sektora alg w UE, w tym akwakultury wodorostów morskich, poprzez poprawę zarządzania, opracowanie mechanizmów wspierania działalności gospodarczej, podnoszenie świadomości i akceptacji alg w UE oraz poprawę wiedzy na temat alg, badań naukowych i danych oraz pobudzanie innowacji.
Komitet Doradczy ds. Akwakultury opublikował w październiku 2024 r. zalecenie dotyczące tego rodzaju akwakultury, które można znaleźć pod adresem: https://aac-europe.org/en/publication/aac-recommendation-on-promoting-l…
Unia Europejska (UE) sfinansowała szereg projektów badawczych związanych z LTA, których celem jest promowanie zrównoważonego charakteru i konkurencyjności akwakultury w regionie. Na przykład AquaVitae (https://aquavitaeproject.eu/ ), ASTRAL (https://www.astral-project.eu/) i ULTFARMS są godne uwagi, ponieważ przyczyniają się również do rozwoju długoterminowych usług turystycznych i praktyk zrównoważonej akwakultury.
ULTFARMS to pionierski projekt „Misji oceanicznej w ramach programu „Horyzont Europa”, którego wizją jest zrewolucjonizowanie systemów LTA. Jej misją jest optymalizacja produkcji długoterminowych usług turystycznych w trudnych warunkach morskich i w środowiskach o niskiej zasaleniu. Poprzez integrację innowacyjnych procesów inżynieryjnych, technicznych, ekologicznych i biologicznych ULTFARMS ma na celu ustanowienie rentownego, zrównoważonego i racjonalnego ekologicznie łańcucha produkcji gatunków o niskim poziomie troficznym (drzew morskich i mięczaków) w morskich farmach wiatrowych znajdujących się na Morzu Północnym i Morzu Bałtyckim.