Akwakultura w UE
Akwakultura w UE
Wspólna polityka rybołówstwa Unii Europejskiej (WPRyb) definiuje akwakulturę jako „hodowlę lub uprawę organizmów wodnych przy użyciu technik mających na celu zwiększenie produkcji danych organizmów poza naturalną zdolność środowiska, w przypadku gdy organizmy te pozostają własnością osoby fizycznej lub prawnej na etapie hodowli i hodowli, aż do zbioru włącznie”.
Akwakultura jest jednym z najszybciej rozwijających się sektorów produkcji żywności na świecie i coraz ważniejszym czynnikiem przyczyniającym się do światowego zaopatrzenia w żywność i wzrostu gospodarczego.
W Europie akwakultura odgrywa kluczową rolę w rozwoju społeczno-gospodarczym obszarów przybrzeżnych i rzecznych oraz w ochronie morskiej rzeki i kultury rybołówstwa. W 2020 r. unijny sektor akwakultury osiągnął 1,2 mln ton wielkości sprzedaży i 3,9 mld EUR pod względem wartości obrotu i zatrudniał bezpośrednio około 57 tys. osób pracujących dla około 14 tys. przedsiębiorstw. Są to przede wszystkim mikroprzedsiębiorstwa i małe przedsiębiorstwa, które są zazwyczaj własnością rodzinną (STECF 24-14).
Podstawą prawną unijnej polityki akwakultury jest WPRyb z 2013 r., której celem jest wspieranie wzrostu unijnego sektora akwakultury, przy jednoczesnym zapewnieniu jego zrównoważonego rozwoju gospodarczego, środowiskowego i społecznego, aby zapewnić obywatelom UE źródło zdrowej żywności i przyczynić się do bezpieczeństwa żywnościowego. W szczególności w art. 34 „Promowanie zrównoważonej akwakultury” ustanowiono otwartą metodę koordynacji między państwami członkowskimi w oparciu o strategiczne wytyczne Komisji dotyczące bardziej zrównoważonej i konkurencyjnej akwakultury w UE (po raz pierwszy przyjęte w 2013 r. i zmienione w 2021 r.).
Wytyczne te stanowią główny filar strategicznej koordynacji polityki akwakultury w Unii i mają na celu stworzenie konkurencyjnego i odpornego unijnego sektora akwakultury; uczestniczy w transformacji ekologicznej; zapewnia akceptację społeczną i informowanie konsumentów; zwiększa wiedzę i innowacje. Na tej podstawie państwa członkowskie zostały poproszone o dokonanie przeglądu swoich wieloletnich krajowych planów strategicznych w dziedzinie akwakultury, w których muszą określić swoje plany, cele i odpowiednie środki na rzecz promowania i rozwoju zrównoważonej akwakultury na swoim terytorium. Opublikowane MNSP, w tym streszczenie w języku angielskim, można znaleźć w sekcji Informacje o krajach na stronie internetowej AAM.
Wdrażanie strategicznych wytycznych i MNSP jest wspierane ze środków udostępnionych w ramach Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego (EFMRA), który trwa od 2021 r. do 2027 r. Inne unijne programy finansowania, takie jak „Horyzont Europa” czy BlueInvest II, również finansują badania i projekty związane z akwakulturą.
Więcej informacji na temat unijnego sektora akwakultury można znaleźć pod następującymi linkami:
- Dyrekcja Generalna Komisji ds. Gospodarki Morskiej i Rybołówstwa (DG MARE)
- Komitet Naukowo-Techniczny i Ekonomiczny ds. Rybołówstwa (STECF) – unijny sektor akwakultury – sprawozdanie gospodarcze z 2024 r. (STECF 24–14)
Unijny mechanizm pomocy w zakresie akwakultury
Unijny mechanizm pomocy w zakresie akwakultury
Unijny mechanizm pomocy w zakresie akwakultury (AAM) ma na celu wspieranie państw członkowskich, sektora akwakultury i innych odpowiednich zainteresowanych stron we wdrażaniu strategicznych wytycznych na lata 2021–2030 dotyczących bardziej zrównoważonej i konkurencyjnej akwakultury w UE poprzez zapewnienie pomocy logistycznej, administracyjnej i technicznej, a także punktu kompleksowej obsługi w zakresie wiedzy i praktyk na temat zrównoważonej akwakultury w UE.
Mechanizm pomocy jest częścią umowy o świadczenie usług zarządzanej wspólnie przez Europejską Agencję Wykonawczą ds. Klimatu, Infrastruktury i Środowiska (CINEA) i DG MARE. Konsorcjum jest koordynowane przez NTT DATA, Poseidon, SCOPE – Netcompany, Europejskie Towarzystwo Akwakultury (EAS) oraz Europejską Platformę Technologii i Innowacji w dziedzinie Akwakultury (EATIP). Umowa o świadczenie usług rozpoczęła się w lipcu 2024 r. i będzie obowiązywać do czerwca 2026 r.
Cele
AAM zapewnia Komisji Europejskiej i państwom członkowskim UE wsparcie logistyczne, techniczne i administracyjne we wdrażaniu nowych wytycznych strategicznych.
W szczególności dla osiągnięcia ostatecznego celu UE AAM zasadnicze znaczenie ma kilka celów:
- Gromadzenie i wymiana wiedzy, dobrych praktyk, promowanie odpowiednich wydarzeń, rozpowszechnianie wiadomości i innych informacji na temat zrównoważonej akwakultury w UE.
- Zapewnianie technicznej wiedzy fachowej na temat zrównoważonej akwakultury poprzez wspieranie Komisji Europejskiej w opracowywaniu wytycznych i dokumentów informacyjnych dotyczących różnych aspektów polityki akwakultury
- Opracowanie narzędzi szkoleniowych i narzędzi e-uczenia się na temat tych wytycznych i dokumentów informacyjnych
- Odpowiedzi na pytania państw członkowskich i zainteresowanych stron dotyczące opracowanych wytycznych
- Organizowanie wydarzeń, warsztatów, konferencji, szkoleń i spotkań technicznych skierowanych do państw członkowskich UE, sektora akwakultury i innych zainteresowanych stron w celu wsparcia wdrażania strategicznych wytycznych UE dotyczących akwakultury.
Powiązane strony
Ośrodki referencyjne UE ds. dobrostanu zwierząt (przewidziane na mocy rozporządzenia w sprawie kontroli urzędowych przyjętego w marcu 2017 r., które harmonizuje przepisy UE dotyczące kontroli urzędowych w całym łańcuchu rolno-spożywczym) ustanawia się, aby pomóc państwom członkowskim UE w ich kontrolach urzędowych dotyczących przepisów dotyczących dobrostanu zwierząt w gospodarstwach, podczas transportu oraz podczas uboju lub uśmiercania.
Priorytetowo traktowane będą gatunki wodne utrzymywane w warunkach fermowych mające znaczenie gospodarcze dla europejskiej akwakultury. EURCAW-Aqua ma na celu sprostanie głównym wyzwaniom związanym z oceną dobrostanu organizmów wodnych, a mianowicie dużej liczbie gatunków utrzymywanych w warunkach fermowych, różnorodności systemów rolniczych i różnych środowisk wodnych.
EURCAW-Aqua będzie prowadzić i ułatwiać badania w słabo rozwiniętym obszarze dobrostanu zwierząt wodnych oraz angażować się w działania informacyjne i uświadamiające.
Prace EURCAW-Aqua będą wspierać cele w zakresie dobrostanu zwierząt wodnych zawarte w strategicznych wytycznych dotyczących zrównoważonej europejskiej akwakultury.
Europejskie partnerstwo na rzecz zdrowia i dobrostanu zwierząt (EUP AHW) jest współfinansowanym europejskim partnerstwem na rzecz badań naukowych i innowacji, utworzonym z inicjatywy Komisji Europejskiej w celu zwalczania chorób zakaźnych zwierząt, w tym zwierząt wodnych, oraz w celu promowania dobrostanu zwierząt.
Oczekuje się, że partnerstwo uruchomione w 2024 r. zainwestuje 360 mln EUR w ciągu siedmiu lat w celu pobudzenia badań naukowych i ułatwienia współpracy między wszystkimi podmiotami.
Partnerstwo ma na celu zacieśnienie współpracy międzysektorowej oraz – poprzez podejście „Jedno zdrowie” i „Jedno zdrowie” – zapewnienie oddziaływania społecznego.
Cele EUP AHW są zgodne z Europejskim Zielonym Ładem i związaną z nim strategią „Od pola do stołu” na rzecz sprawiedliwego, zdrowego i przyjaznego dla środowiska systemu żywnościowego.
Partnerstwo na rzecz transformacji energetycznej dla rybołówstwa i akwakultury UE (ETP) jest platformą współpracy mającą na celu przyspieszenie transformacji energetycznej w europejskich sektorach rybołówstwa i akwakultury.
Zainicjowany przez Komisję Europejską w 2023 r. EPT eliminuje bariery techniczne, finansowe i regulacyjne, łącząc zainteresowane strony w celu stworzenia praktycznych, wykonalnych rozwiązań.
Członkostwo w partnerstwie jest otwarte dla zainteresowanych stron z całego sektora akwakultury i rybołówstwa. Celem partnerstwa jest, aby w drodze dialogów tematycznych i warsztatów uczestnicy omawiali kluczowe obszary, takie jak innowacje, technologia, umiejętności i finanse.
Wyniki tych działań przyczynią się do opracowania (dobrowolnego) planu działania obejmującego wymierne krótko-, średnio- i długoterminowe cele pośrednie wraz z konkretnymi działaniami w celu ukierunkowania sektora na osiągnięcie neutralności klimatycznej do 2050 r.
EPT służy jako ośrodek wymiany wiedzy, prezentowania najlepszych praktyk i uwypuklania innowacyjnych projektów wspierających transformację energetyczną.
Ponadto ETP prowadzi grupę wsparcia ETP, w ramach której zainteresowane strony ETP mogą współpracować w celu omawiania wyzwań, analizowania podejść strategicznych i przyczyniania się do kształtowania przyszłości sektora.