Is-setgħa tal-ġenetika: Il-kontribut tal-passat u tal-futur tal-għażla ġenetika bbilanċjata għat-tkabbir sostenibbli u l-produttività tal-industrija Norveġiża tas-salamun tal-Atlantiku (Salmo salar)

F’inqas minn 50 sena, it-trobbija tas-salamun tal-Atlantiku saret industrija ewlenija fin-Norveġja, u saru diversi tentattivi biex jiġi previst tkabbir futur. Fil-produzzjoni kollha tal-ikel, il-ġenetika kellha rwol importanti fl-ottimizzazzjoni u l-effiċjenza tal-produzzjoni. Il-benefiċċji tas-selezzjoni ġenetika fl-akkwakultura huma inqas iddokumentati minħabba ambjent ta’ produzzjoni varjabbli, żmien twil ta’ produzzjoni u sfidi bħall-lice tal-baħar, il-mard infettiv, u l-fluttwazzjonijiet fis-suq. Dan l-istudju jinvestiga l-impatt ta’ 50 sena ta’ għażla ġenetika bbilanċjata fuq it-tkabbir u l-produttività tal-industrija Norveġiża tas-salamun tal-Atlantiku. F’esperiment tal-ġnien komuni, il-bajd min-nisa li jirrappreżentaw is-salamun tal-Atlantiku mrobbi llum (ġenerazzjoni 11), ġie ffertilizzat b’ħalib krijopreservat minn irġiel li jirrappreżentaw ġenerazzjonijiet preċedenti, u l-wild (familji ta’ nofs sib) trabbew taħt l-istess kundizzjonijiet ta’ biedja kummerċjali. Fit-tmiem ta’ dan l-esperiment, id-differenza fil-piż medju tal-ġisem bejn ġenerazzjoni 0 u nofs sibs mis-salamun tal-lum kienet ta’ 1.5 kg. Ir-riżultati mill-esperiment komuni tal-ġnien intużaw biex jiġi mmudellat il-kontribut tas-selezzjoni ġenetika għaż-żieda fir-rata tat-tkabbir tas-salamun għall-industrija mill-ġenerazzjoni 0 (maħsuda fl-1975–1978) sal-ġenerazzjoni 11 (maħsuda fl-2017–2019) u biex tiġi simulata s-saħħa tal-ġenetika għat-tkabbir mistenni tal-industrija sal-2050 (ġenerazzjoni 24) filwaqt li jingħataw erba’ xenarji ta’ tbassir differenti. Aħna sibna li produzzjoni Norveġiża totali ta’ bejn 2.5 u 3.2 miljun tunnellata setgħet tinkiseb fl-2050 biss billi jittejjeb il-potenzjal ta’ tkabbir inerenti tas-salamun tal-Atlantiku permezz tal-għażla ġenetika. Barra minn hekk, iż-żmien tal-produzzjoni fl-ilma baħar huwa mistenni li jitnaqqas b’ 40 għal 53 % minn 15.3 xhur fl-2019 għal żmien ta’ produzzjoni li jvarja minn 9.2 sa 7.2 xhur fl-2050, rispettivament. Tnaqqis fil-ħin tal-produzzjoni fl-ilma baħar jirriżulta fi żmien imnaqqas f’riskju ta’ mard u avvenimenti oħra sfortunati, u fl-aktar xenarju progressiv tagħna, il-mortalità fl-ilma baħar kienet mistennija li titnaqqas b’sa 50 %. Il-kontribuzzjoni għat-tnaqqis fit-telf u ż-żieda fl-użu tar-riżorsi, iżżid is-sostenibbiltà tal-industrija tal-akkwakultura Norveġiża. Dan l-istudju wera li huwa possibbli li tiżdied b’mod sinifikanti l-produzzjoni Norveġiża tal-akkwakultura permezz ta’ titjib ġenetiku, u li l-kontribuzzjoni mill-għażla ġenetika għar-rata tat-tkabbir waħedha tista’ tagħlaq 77 % tad-distakk tal-ħames miljun tunnellata mbassra fl-2050. Dawn ix-xenarji juru li l-għażla ġenetika għandha tiġi inkluża bħala komponent ċentrali fit-tbassir tal-iżvilupp u t-tkabbir futur tal-produzzjoni tal-akkwakultura, kemm fin-Norveġja kif ukoll f’pajjiżi oħra li jipproduċu s-salamun.