Skip to main content
EU Aquaculture Assistance Mechanism

25. Cén chaoi a dtéann an tAontas i ngleic le húsáid antaibheathach agus frithsheasmhachta in aghaidh ábhair fhrithmhiocróbacha sa dobharshaothrú?

Tá cur chuige an Aontais i leith úsáid ábhar frithmhiocróbach in ainmhithe bunaithe go príomha ar bhearta rialála diana a chuimsítear i Rialachán (AE) 2019/6 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 11 Nollaig 2018 maidir le táirgí íocshláinte tréidliachta, agus freisin i Rialachán (AE) 2019/4 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 11 Nollaig 2018 maidir le táirgí íocshláinte tréidliachta a thabhairt trí bheatha íocleasaithe go sonrach. Le creat rialála an Aontais, cuirtear toirmeasc ar úsáid antaibheathach chun fás a chur chun cinn nó chun an táirgeacht a mhéadú. Tá úsáid na n-ábhar frithmhiocróbach uile faoi réir oideas tréidliachta tar éis scrúdú cliniciúil nó aon mheasúnú cuí eile ó thréidlia. Ní féidir ábhair fhrithmhiocróbacha áirithe a úsáid in ainmhithe toisc go bhforchoimeádtar iad chun ionfhabhtuithe áirithe i ndaoine a chóireáil. Ní cheadaítear úsáid choisctheach antaibheathach ach amháin d’ainmhí aonair, i gcásanna eisceachtúla agus faoi imthosca dea-shainithe. Ina theannta sin, bunaítear córas cógas-aireachais ar leibhéal an AE lena mbaineann comhoibriú idir na Ballstáit, an Coimisiún, an Ghníomhaireacht Leigheasra Eorpach agus sealbhóirí údaruithe margaíochta chun cúraimí a dhéanamh a bhaineann le sábháilteacht agus éifeachtúlacht táirgí tréidliachta údaraithe.

Rinneadh faireachán ar dhíolacháin an Aontais de chógais tréidliachta frithmhiocróbacha le haghaidh bia-ainmhithe, lena n-áirítear bia-ainmhithe uisceacha, ar bhonn deonach go dtí 2022. Ó 2023 ar aghaidh, déantar faireachán ar na díolacháin faoi chóras nua atá ceangailteach ó thaobh dlí de. Úsáidtear na sonraí sin chun rianú a dhéanamh ar an dul chun cinn i dtreo na sprice mianaidhme laghdú 50 % a dhéanamh ar dhíolacháin fhoriomlána ábhar frithmhiocróbach san Aontas le haghaidh ainmhithe feirmshaothraithe agus sa dobharshaothrú faoi 2030, i gcomparáid le 2018 (https://eur-lex.europa.eu/resource.html?uri=cellar:ea0f9f73-9ab2-11ea-9…). Ó 2026 ar aghaidh, tá na Ballstáit le sonraí a bhailiú maidir le húsáid ábhar frithmhiocróbach in éisc eite in aghaidh na catagóire (bradán Atlantach, breac dea-dhathach, deargán órcheann, doingin mhara Eorpacha, carbáin choiteanna). Ba cheart do na sonraí sin maidir le húsáid ábhar frithmhiocróbach an bunús a leagan síos chun bearta spriocdhírithe i gcoinne frithsheasmhacht in aghaidh ábhair fhrithmhiocróbacha (AMR) a shainiú.

Sna ‘Treoirlínte Straitéiseacha maidir le dobharshaothrú níos inbhuanaithe agus níos iomaíche san Aontas don tréimhse 2021 go 2030’, leagtar béim ar an ngá atá le spleáchas antaibheathach a laghdú trí chleachtais feirmeoireachta fheabhsaithe. Tá na cleachtais sin, atá dírithe ar leas ainmhithe agus cosc galar a chur chun cinn, ríthábhachtach chun na rioscaí a bhaineann le húsáid antaibheathach a mhaolú agus chun deireadh a chur le mí-úsáid antaibheathach agus ailíniú á dhéanamh ag an am céanna le cuspóirí comhshaoil agus sláinte poiblí araon.

I mí Iúil 2022, shainaithin an Coimisiún agus na Ballstáit frithsheasmhacht in aghaidh ábhair fhrithmhiocróbacha (AMR) mar cheann de na trí bhagairt sláinte is mó tosaíochta. Foilsíodh tuarascáil chuimsitheach ar Phleananna Gníomhaíochta Náisiúnta na mBallstát i gcoinne Frithsheasmhacht in aghaidh Ábhair Fhrithmhiocróbacha (https://health.ec.europa.eu/publications/overview-report-member-states-…) (Saincheist Aon Sláinte Amháin, rud a chiallaíonn go gcuimsíonn sí sláinte an duine, sláinte ainmhithe, sláinte plandaí agus an comhshaol, agus gur bagairt ilghnéitheach trasteorann í ar an tsláinte nach féidir le hearnáil amháin dul i ngleic léi go neamhspleách ná le tíortha aonair amháin).

An 26 Aibreán 2023, ghlac an Coimisiún Eorpach togra le haghaidh Moladh ón gComhairle maidir le dlús a chur le gníomhaíochtaí an Aontais chun an fhrithsheasmhacht in aghaidh ábhair fhrithmhiocróbacha a chomhrac trí chur chuige Aon Sláinte Amháin, ina moltar do na Ballstáit bearta a dhéanamh chun feabhas a chur ar shláinte agus ar leas bia-ainmhithe amhail iasc saothraithe chun tarlú agus leathadh galar tógálach san fheirmeoireacht a laghdú agus chun an gá le húsáid ábhar frithmhiocróbach a laghdú ina dhiaidh sin. Agus an 13 Meitheamh 2023, ghlac an Chomhairle an Moladh maidir le dlús a chur le gníomhaíochtaí an Aontais chun an fhrithsheasmhacht in aghaidh ábhair fhrithmhiocróbacha a chomhrac le cur chuige na hAon Sláinte Amháin (https://health.ec.europa.eu/publications/council-recommendation-steppin…). Is é is aidhm do na moltaí úsáid stuama ábhar frithmhiocróbach a chothú trí spriocanna nithiúla a leagan síos maidir le FSFM agus tomhaltas frithmhiocróbach i sláinte an duine. Molann siad freisin do na Ballstáit bearta a dhéanamh chun feabhas a chur ar shláinte agus ar leas bia-ainmhithe amhail iasc saothraithe chun tarlú agus leathadh galar tógálach san fheirmeoireacht a laghdú agus an gá le húsáid ábhar frithmhiocróbach a laghdú ina dhiaidh sin.

Mar a luaitear i ranna 8 agus 9 den Mholadh maidir le dlús a chur le gníomhaíochtaí an Aontais chun frithsheasmhacht in aghaidh ábhair fhrithmhiocróbacha a chomhrac le cur chuige Aon Sláinte Amháin, is iad seo a leanas roinnt straitéisí chun an spleáchas ar antaibheathaigh sa dobharshaothrú a laghdú: bearta coisctheacha agus rialaithe in aghaidh galair thógálacha a ghlacadh; bearta bithshlándála ar fheirmeacha éisc a ghlacadh, ar oibleagáid é ar na hoibreoirí de réir Airteagal 10 de Rialachán (AE) 2016/429 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 9 Márta 2016 maidir le galair in-tarchurtha ainmhithe agus lena leasaítear agus lena n-aisghairtear gníomhartha áirithe i réimse na sláinte ainmhithe (Dlí maidir le Sláinte Ainmhithe); teicnící pórúcháin a spreagadh sa dobharshaothrú chun tréithchineálacha atá frithsheasmhach in aghaidh galar a fhorbairt; IV) úsáid vacsaínithe agus roghanna malartacha a chur chun cinn chun cabhrú le galair áirithe a chosc (Tá imdhíonacht spriocdhírithe ar phataiginí sonracha á dtairiscint ag Vacsaíní; baineann dúshláin leo, áfach, amhail teorainneacha a bhaineann go sonrach le speiceas.); forbairt agus úsáid breiseán beathaithe nuálach a chur chun cinn freisin lena n-áirítear breiseáin bheathaithe chun feabhas a chur ar stádas fiseolaíoch ainmhithe amhail beathaí bunaithe ar fheithidí (tá na beathaí sin saibhir i bpróitéin, citin agus comhdhúile bithghníomhacha (e.g. aigéad lárach) ar féidir leo feabhas a chur ar éagsúlacht mhicreaflóra na stéige, frithsheasmhacht in aghaidh galar a fheabhsú, agus spleáchas ar mhin éisc a laghdú), próibhitheacha (Probiotics, amhail bacillus agus lactobacillus, feabhas a chur ar imdhíonacht, fás agus lamháltas struis agus cosc á chur ar phataiginí), réamhbhothaigh (Prebiotics e.g. fructooligosaccharides (FOS), agus mannanoligosaccharides (MOS) go roghnaitheach, baictéir thairbheacha stéige a spreagadh, feabhas a chur ar ionsú cothaitheach agus freagairtí imdhíonachta) agus siombóiseach (lena gcomhcheanglaítear próibiaigh agus réamhbhothaigh, feabhas sineirgisteach a chur ar fhrithsheasmhacht in aghaidh galar, moirfeolaíocht na stéige, agus cothromaíocht mhicribhitheolaíoch); VI) oiliúint leanúnach a áirithiú maidir le heolas ar ionfhabhtú a chosc agus a rialú agus bithshlándáil gach pearsanra feirme éisc (de réir Airteagal 11 de Rialachán (AE) 2016/429 freisin); VII) bainistiú cuí sloda a áirithiú chun galair agus pataiginí eile a chosc.

Tá na straitéisí malartacha sin i gcomhréir le treoirlínte FAO/EDS, lena gcuirtear chun cinn cleachtais dobharshaothraithe atá neamhdhíobhálach don chomhshaol lena neartaítear sláinte éisc, lena n-íoslaghdaítear dramhaíl, agus lena laghdaítear an dochar éiceolaíoch.

Chun creat rialála an Aontais a threisiú, cuireann na Ballstáit Pleananna Straitéiseacha Náisiúnta Ilbhliantúla um Dhobharshaothrú (MNSPAanna) chun feidhme lena gcomhtháthaítear spriocanna laghdaithe FSFM, le tacaíocht go minic ó chistiú ón gCiste Eorpach Muirí, Iascaigh agus Dobharshaothraithe (CEMID). Ceapadh na pleananna sin chun an bhithshlándáil a fheabhsú, cláir vacsaínithe a chur chun cinn, agus infheistíochtaí i dteiripí malartacha a chothú.

Cuireann an tAontas cistiú ar fáil freisin do thionscadail a bhaineann le FSFM in earnáil an dobharshaothraithe (Fís Eorpach agus CEMID). Mar shampla, Cure4Aqua-dhírithe ar roghanna malartacha bithbhunaithe ar antaibheathaigh agus NeoGiANT a fhorbairt, lena ndéantar seachtháirgí talmhaíochta a luacháil i bhfoirmlithe nádúrtha frithmhiocróbacha.