Αξιολόγηση του κύκλου ζωής της παραγωγής δίθυρων οστρακοειδών υδατοκαλλιέργειας — κριτική επισκόπηση των μεθοδολογικών τάσεων

Σκοπό: Η αύξηση της παραγωγής οστρακοειδών έχει προκαλέσει περιβαλλοντικές ανησυχίες, δηλαδή τον εμπλουτισμό και την αναδιανομή θρεπτικών ουσιών και την κατανάλωση ενέργειας. Οι προσπάθειες για την αξιολόγηση των περιβαλλοντικών επιβαρύνσεων που προκύπτουν από την επέκταση της παραγωγής οστρακοειδών πραγματοποιήθηκαν με τη χρήση της μεθοδολογίας αξιολόγησης του κύκλου ζωής (ΑΚΖ). Μολονότι η ΑΚΖ έχει εφαρμοστεί και επανεξεταστεί εκτενώς στα συστήματα υδατοκαλλιέργειας, η παραγωγή οστρακοειδών δεν έχει μελετηθεί επαρκώς. Στόχος της παρούσας επανεξέτασης είναι ο εντοπισμός μεθοδολογικών τάσεων, η επισήμανση κενών και περιορισμών και η παροχή κατευθυντήριων γραμμών για μελλοντικές μελέτες.
Μέθοδοι: Μια συστηματική ανασκόπηση της βιβλιογραφίας εφαρμόστηκε σε επιστημονικές μελέτες που δημοσιεύθηκαν έως το 2021. Συνολικά 13 έγγραφα συντομεύθηκαν με αφηρημένο και πλήρη έλεγχο κειμένου. Η βιβλιογραφία που πληροί τα κριτήρια ένταξης αναλύθηκε περαιτέρω σε έξι διαφορετικές πτυχές μιας ΑΚΖ (λειτουργική μονάδα, όρια συστήματος, ποιότητα δεδομένων και δεδομένων, κατανομή, μέθοδοι εκτίμησης επιπτώσεων, μέθοδοι ερμηνείας). Παρέχονται συζητήσεις και κατευθυντήριες γραμμές για κάθε πτυχή που εξετάζεται.
Αποτελέσματα και συζητήσεις: Οι LCA για οστρακοειδή διαφέρουν σημαντικά από άλλες μελέτες υδατοκαλλιέργειας, κυρίως επειδή τα οστρακοειδή αποφεύγουν την κατανομή των επιπτώσεων που προκύπτουν από την παραγωγή ιχθυαλεύρων. Παραπροϊόντα υπάρχουν κατά τη μεταποίηση των οστρακοειδών, π.χ. σε κονσερβοποιημένα προϊόντα. Επιπλέον, οι μελέτες για τα οστρακοειδή δεν λαμβάνουν υπόψη τα θετικά πιστωτικά μόρια από την αφαίρεση θρεπτικών ουσιών από τα οικοσυστήματα και από την αξιοποίηση των αποβλήτων οστρακοειδών (κέλυφος και οργανικά υπολείμματα). Περιορισμένες πληροφορίες εντοπίστηκαν για χώρες εκτός Ευρώπης και για είδη διαφορετικά από τα μύδια. Παρά τη μεταβλητότητα των στόχων και του πεδίου εφαρμογής των μελετών, διαπιστώθηκαν μεθοδολογικές τάσεις. Οι τοπικές επιπτώσεις των οστρακοειδών στην περιοχή εκτροφής και οι επιπτώσεις στη βιοποικιλότητα δεν έχουν συμπεριληφθεί στις μελέτες. 
Συμπεράσματα και συστάσεις: Θα πρέπει να καταβληθεί προσπάθεια για την παροχή των δεδομένων που συνδέονται με το σύστημα «προ του υποβάθρου» στο πλαίσιο των μελετών, προκειμένου να βελτιωθεί η διαφάνεια και να καταστεί δυνατή η αναπαραγωγή των αποτελεσμάτων. Θα πρέπει να παρέχονται πληροφορίες σχετικά με τη φυσική κατάσταση της περιοχής καλλιέργειας, δεδομένου ότι η παραγωγή οστρακοειδών εξαρτάται κυρίως από μη ανθρωπογενείς συνθήκες. Θα πρέπει να ενθαρρυνθεί η εφαρμογή μεθοδολογιών αξιολόγησης της βιοποικιλότητας, παρά τους περιορισμούς τους.