Υδατοκαλλιέργεια στην ΕΕ
Υδατοκαλλιέργεια στην ΕΕ
Η Κοινή Αλιευτική Πολιτική (ΚΑΠ) της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) ορίζει την υδατοκαλλιέργεια ως «την εκτροφή ή την καλλιέργεια υδρόβιων οργανισμών με τη χρήση τεχνικών που αποσκοπούν στην αύξηση της παραγωγής των εν λόγω οργανισμών πέραν της φυσικής ικανότητας του περιβάλλοντος, όταν οι οργανισμοί παραμένουν στην ιδιοκτησία ενός φυσικού ή νομικού προσώπου καθ’ όλη τη διάρκεια του σταδίου εκτροφής και καλλιέργειας, μέχρι και τη συγκομιδή».
Η υδατοκαλλιέργεια είναι ένας από τους ταχύτερα αναπτυσσόμενους τομείς παραγωγής τροφίμων στον κόσμο και συμβάλλει ολοένα και περισσότερο στην παγκόσμια προσφορά τροφίμων και στην οικονομική ανάπτυξη.
Στην Ευρώπη, η υδατοκαλλιέργεια διαδραματίζει ζωτικό ρόλο στην κοινωνικοοικονομική ανάπτυξη των παράκτιων και ποτάμιων περιοχών και στη διατήρηση της θαλάσσιας ποτάμιας και αλιευτικής νοοτροπίας. Το 2020, ο τομέας της υδατοκαλλιέργειας στην ΕΕ ανήλθε σε 1.2 εκατ. τόνους σε όγκο πωλήσεων και σε 3.9 δισ. EUR σε αξία κύκλου εργασιών και απασχολούσε άμεσα περίπου 57 χιλιάδες άτομα που εργάζονταν σε περίπου 14 χιλιάδες επιχειρήσεις. Πρόκειται κυρίως για πολύ μικρές και μικρές επιχειρήσεις και τείνουν να ανήκουν στην οικογένεια (ΕΤΟΕΑ 24-14).
Η νομική βάση της πολιτικής της ΕΕ για την υδατοκαλλιέργεια βρίσκεται στην ΚΑλΠ του 2013, η οποία αποσκοπεί στη στήριξη της ανάπτυξης του τομέα υδατοκαλλιέργειας της ΕΕ, διασφαλίζοντας παράλληλα την οικονομική, περιβαλλοντική και κοινωνική βιωσιμότητά του, ώστε να αποτελέσει πηγή υγιεινών τροφίμων για τους πολίτες της ΕΕ και να συμβάλει στην επισιτιστική ασφάλεια. Συγκεκριμένα, το άρθρο 34, με τίτλο «Προώθηση της βιώσιμης υδατοκαλλιέργειας», θεσπίζει μια ανοικτή μέθοδο συντονισμού μεταξύ των κρατών μελών με βάση τις στρατηγικές κατευθυντήριες γραμμές της Επιτροπής για μια πιο βιώσιμη και ανταγωνιστική υδατοκαλλιέργεια στην ΕΕ (εγκρίθηκαν για πρώτη φορά το 2013 και αναθεωρήθηκαν το 2021).
Οι εν λόγω κατευθυντήριες γραμμές αποτελούν τον κεντρικό πυλώνα του στρατηγικού συντονισμού της πολιτικής για την υδατοκαλλιέργεια στην Ένωση και επιδιώκουν την οικοδόμηση ενός ανταγωνιστικού και ανθεκτικού τομέα υδατοκαλλιέργειας στην ΕΕ· συμμετέχει στην πράσινη μετάβαση· διασφαλίζει την κοινωνική αποδοχή και την ενημέρωση των καταναλωτών· αυξάνει τη γνώση και την καινοτομία. Βάσει αυτών, ζητήθηκε από τα κράτη μέλη να επανεξετάσουν τα πολυετή εθνικά στρατηγικά τους σχέδια για την υδατοκαλλιέργεια, στα οποία πρέπει να καθορίσουν τα σχέδια, τους στόχους και τα κατάλληλα μέτρα για την προώθηση και την ανάπτυξη της βιώσιμης υδατοκαλλιέργειας στην επικράτειά τους. Τα δημοσιευμένα MNSP, συμπεριλαμβανομένης περίληψης στα αγγλικά, διατίθενται στην ενότητα Πληροφορίες ανά χώρα στον ιστότοπο AAM.
Η υλοποίηση των στρατηγικών κατευθυντήριων γραμμών και των ΠΕΠΣ υποστηρίζεται από χρηματοδότηση που διατίθεται στο Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας (ΕΤΘΑΥ), η οποία διαρκεί από το 2021 έως το 2027. Άλλα χρηματοδοτικά προγράμματα της ΕΕ, όπως το πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη» ή το πρόγραμμα BlueInvest II, χρηματοδοτούν επίσης έρευνα και έργα που σχετίζονται με την υδατοκαλλιέργεια.
Μάθετε περισσότερα για τον τομέα της υδατοκαλλιέργειας στην ΕΕ στους ακόλουθους συνδέσμους:
- Γενική Διεύθυνση Θαλάσσιας Πολιτικής και Αλιείας της Επιτροπής (ΓΔ MARE)
- Επιστημονική, τεχνική και οικονομική επιτροπή αλιείας (ΕΤΟΕΑ) — Ο τομέας της υδατοκαλλιέργειας στην ΕΕ — Οικονομική έκθεση 2024 (ΕΤΟΕΑ 24-14)
Μηχανισμός βοήθειας της ΕΕ για την υδατοκαλλιέργεια
Μηχανισμός βοήθειας της ΕΕ για την υδατοκαλλιέργεια
Ο μηχανισμός συνδρομής της ΕΕ για την υδατοκαλλιέργεια (AAM) αποσκοπεί στη στήριξη των κρατών μελών, του κλάδου της υδατοκαλλιέργειας και άλλων σχετικών ενδιαφερόμενων μερών στην εφαρμογή των στρατηγικών κατευθυντήριων γραμμών 2021-2030 για μια πιο βιώσιμη και ανταγωνιστική υδατοκαλλιέργεια στην ΕΕ, μέσω της παροχής υλικοτεχνικής, διοικητικής και τεχνικής βοήθειας, καθώς και μιας υπηρεσίας μίας στάσης για γνώσεις και πρακτικές σχετικά με τη βιώσιμη υδατοκαλλιέργεια στην ΕΕ.
Ο μηχανισμός βοήθειας αποτελεί μέρος σύμβασης παροχής υπηρεσιών την οποία διαχειρίζονται από κοινού ο Ευρωπαϊκός Εκτελεστικός Οργανισμός για το Κλίμα, τις Υποδομές και το Περιβάλλον (CINEA) και η ΓΔ MARE. Η κοινοπραξία συντονίζεται από τις NTT DATA, Poseidon, SCOPE — Netcompany, την Ευρωπαϊκή Εταιρεία Υδατοκαλλιέργειας (EAS) και την Ευρωπαϊκή Πλατφόρμα Τεχνολογίας και Καινοτομίας Υδατοκαλλιέργειας (EATIP). Η σύμβαση παροχής υπηρεσιών άρχισε τον Ιούλιο του 2024 και θα διαρκέσει έως τον Ιούνιο του 2026.
Σκοποί
Η AAM παρέχει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και στα κράτη μέλη της ΕΕ υλικοτεχνική, τεχνική και διοικητική υποστήριξη για την εφαρμογή των νέων στρατηγικών κατευθυντήριων γραμμών.
Συγκεκριμένα, διάφοροι στόχοι είναι απαραίτητοι για την επίτευξη του τελικού στόχου της AAM της ΕΕ:
- Συλλογή και ανταλλαγή γνώσεων, ορθών πρακτικών, προώθηση σχετικών εκδηλώσεων, διάδοση ειδήσεων και άλλων πληροφοριών σχετικά με τη βιώσιμη υδατοκαλλιέργεια στην ΕΕ.
- Παροχή τεχνικής εμπειρογνωμοσύνης σχετικά με τη βιώσιμη υδατοκαλλιέργεια μέσω της υποστήριξης της Επιτροπής της ΕΕ για την κατάρτιση εγγράφων καθοδήγησης και εγγράφων αναφοράς σχετικά με διάφορες πτυχές της πολιτικής για την υδατοκαλλιέργεια
- Ανάπτυξη εργαλείων κατάρτισης και ηλεκτρονικής μάθησης σχετικά με τα εν λόγω έγγραφα καθοδήγησης και τα έγγραφα αναφοράς
- Απάντηση σε ερωτήσεις των κρατών μελών και των ενδιαφερόμενων μερών σχετικά με τα έγγραφα καθοδήγησης που εκπονήθηκαν
- Διοργάνωση εκδηλώσεων, εργαστηρίων, διασκέψεων, κατάρτισης και τεχνικών συναντήσεων που απευθύνονται στα κράτη μέλη της ΕΕ, στον κλάδο της υδατοκαλλιέργειας και σε άλλα ενδιαφερόμενα μέρη για τη στήριξη της εφαρμογής των στρατηγικών κατευθυντήριων γραμμών της ΕΕ για την υδατοκαλλιέργεια.
Συναφείς σύνδεσμοι
Τα κέντρα αναφοράς της ΕΕ για την καλή μεταχείριση των ζώων (που προβλέπονται στον κανονισμό για τους επίσημους ελέγχους, ο οποίος εκδόθηκε τον Μάρτιο του 2017, ο οποίος εναρμονίζει τους κανόνες της ΕΕ για τους επίσημους ελέγχους σε ολόκληρη την αγροδιατροφική αλυσίδα) συστήνονται για να συνδράμουν τα κράτη μέλη της ΕΕ στους επίσημους ελέγχους τους σχετικά με τους κανόνες για την καλή διαβίωση των ζώων στις εκμεταλλεύσεις, κατά τη μεταφορά και κατά τη σφαγή ή τη θανάτωσή τους.
Το Κέντρο Αναφοράς της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την καλή διαβίωση των υδρόβιων ζώων (EURCAW-Aqua) που δημιουργήθηκε τον Ιανουάριο του 2024 δημιουργήθηκε σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) 2017/625 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου και θα στηρίξει τις δραστηριότητες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και των κρατών μελών μέσω της διεξαγωγής επιστημονικών και τεχνικών μελετών, καθώς και μέσω της διεξαγωγής μαθημάτων κατάρτισης και της διάδοσης ερευνητικών πορισμάτων και πληροφοριών σχετικά με τις τεχνικές καινοτομίες, εστιάζοντας κυρίως στην καλή διαβίωση των ιχθύων, των κεφαλόποδων και των δεκάδων.
Θα δοθεί προτεραιότητα στα εκτρεφόμενα υδρόβια είδη που έχουν οικονομική σημασία για την ευρωπαϊκή υδατοκαλλιέργεια. Το EURCAW-Aqua είναι διαρθρωμένο για την αντιμετώπιση των κύριων προκλήσεων κατά την αξιολόγηση της καλής διαβίωσης των υδρόβιων οργανισμών, δηλαδή του μεγάλου αριθμού εκτρεφόμενων ειδών, της ποικιλομορφίας των γεωργικών συστημάτων και των διαφορετικών υδάτινων περιβαλλόντων.
Η EURCAW-Aqua θα διεξαγάγει και θα διευκολύνει την έρευνα στον ανεπαρκώς ανεπτυγμένο τομέα της καλής μεταχείρισης των υδρόβιων ζώων και θα συμμετάσχει σε δραστηριότητες προβολής και ευαισθητοποίησης του κοινού.
Το έργο της EURCAW-Aqua θα στηρίξει τους στόχους για την καλή μεταχείριση των υδρόβιων ζώων που περιλαμβάνονται στις στρατηγικές κατευθυντήριες γραμμές για μια βιώσιμη ευρωπαϊκή υδατοκαλλιέργεια.
Η ευρωπαϊκή σύμπραξη για την υγεία και την καλή διαβίωσητων ζώων (EUP AHW) είναι μια συγχρηματοδοτούμενη ευρωπαϊκή σύμπραξη για την έρευνα και την καινοτομία που δημιουργήθηκε με πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την αντιμετώπιση λοιμωδών νόσων των ζώων, συμπεριλαμβανομένων των υδρόβιων ζώων, και για την προώθηση της καλής μεταχείρισης των ζώων.
Η εταιρική σχέση, η οποία δρομολογήθηκε το 2024, αναμένεται να επενδύσει 360 εκατ. ευρώ σε διάστημα επτά ετών για την τόνωση της έρευνας και τη διευκόλυνση της συνεργασίας μεταξύ όλων των φορέων.
Η εταιρική σχέση αποσκοπεί στην ενίσχυση της διατομεακής συνεργασίας και, μέσω της προσέγγισης «Μία υγεία» και «Μία πρόνοια», στην παροχή κοινωνικού αντικτύπου.
Οι στόχοι του EUP AHW ευθυγραμμίζονται με την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία και τη συναφή στρατηγική «Από το αγρόκτημα στο πιάτο» για ένα δίκαιο, υγιές και φιλικό προς το περιβάλλον σύστημα τροφίμων.
Η εταιρική σχέση για την ενεργειακή μετάβαση στον τομέα της αλιείας και της υδατοκαλλιέργειας (ETP) της ΕΕείναι μια συνεργατική πλατφόρμα που έχει σχεδιαστεί για την επιτάχυνση της ενεργειακής μετάβασης στους ευρωπαϊκούς τομείς αλιείας και υδατοκαλλιέργειας.
Η ΕΤΠ, η οποία δρομολογήθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή το 2023, αντιμετωπίζει τεχνικά, οικονομικά και κανονιστικά εμπόδια, φέρνοντας σε επαφή τα ενδιαφερόμενα μέρη για τη δημιουργία πρακτικών και εφαρμόσιμων λύσεων.
Η συμμετοχή στην εταιρική σχέση είναι ανοικτή στα ενδιαφερόμενα μέρη σε ολόκληρο τον τομέα της υδατοκαλλιέργειας και της αλιείας. Πρόθεση της εταιρικής σχέσης είναι, μέσω θεματικών διαλόγων και εργαστηρίων, οι συμμετέχοντες να εξετάζουν βασικούς τομείς όπως η καινοτομία, η τεχνολογία, οι δεξιότητες και ο χρηματοπιστωτικός τομέας.
Τα αποτελέσματα αυτών των δραστηριοτήτων θα συμβάλουν στην ανάπτυξη ενός (εθελοντικού) χάρτη πορείας, ο οποίος θα περιλαμβάνει μετρήσιμα βραχυπρόθεσμα, μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα ορόσημα παράλληλα με συγκεκριμένες δράσεις, με στόχο την καθοδήγηση του τομέα προς την κλιματική ουδετερότητα έως το 2050.
Η ΕΤΠ χρησιμεύει ως κόμβος για την ανταλλαγή γνώσεων, την προβολή βέλτιστων πρακτικών και την ανάδειξη καινοτόμων έργων που στηρίζουν την ενεργειακή μετάβαση.
Επιπλέον, η ΕΤΠ διαχειρίζεται μια ομάδα στήριξης της ΕΤΠ, στο πλαίσιο της οποίας τα ενδιαφερόμενα μέρη της ΕΤΠ μπορούν να συνεργάζονται για να συζητούν προκλήσεις, να διερευνούν στρατηγικές προσεγγίσεις και να συμβάλλουν στη διαμόρφωση του μέλλοντος του τομέα.