Aquacultuur in de EU
Aquacultuur in de EU
In het gemeenschappelijk visserijbeleid (GVB) van de Europese Unie (GVB) wordt aquacultuur gedefinieerd als “de kweek of teelt van aquatische organismen met behulp van technieken die erop gericht zijn de productie van de betrokken organismen te verhogen tot boven de natuurlijke capaciteit van het milieu, waarbij de organismen eigendom blijven van een natuurlijke persoon of rechtspersoon gedurende de gehele kweek- en kweekfase, tot en met de oogst”.
Aquacultuur is een van de snelst groeiende voedselproductiesectoren ter wereld en levert een steeds belangrijkere bijdrage aan de mondiale voedselvoorziening en economische groei.
In Europa speelt aquacultuur een cruciale rol bij de sociaal-economische ontwikkeling van kust- en riviergebieden en bij het behoud van de maritieme rivier- en visserijcultuur. In 2020 bereikte de aquacultuursector in de EU een verkoopvolume van 1.2 miljoen ton en een omzet van 3.9 miljard EUR, en had zij rechtstreeks werk aan ongeveer 57 mensen die voor ongeveer 14 ondernemingen werkten. Dit zijn voornamelijk micro- en kleine ondernemingen die meestal familiebedrijven zijn (WTECV 24-14).
De rechtsgrondslag van het aquacultuurbeleid van de EU ligt in het GVB van 2013, dat tot doel heeft de groei van de aquacultuursector in de EU te ondersteunen en tegelijkertijd de economische, ecologische en sociale duurzaamheid ervan te waarborgen om de EU-burgers een bron van gezond voedsel te bieden en bij te dragen tot de voedselzekerheid. Met name artikel 34, “Bevordering van duurzame aquacultuur”, voorziet in een open coördinatiemethode tussen de lidstaten op basis van de strategische richtsnoeren van de Commissie voor een duurzamere en concurrerendere aquacultuur in de EU (voor het eerst vastgesteld in 2013 en herzien in 2021).
Deze richtsnoeren vormen de centrale pijler van de strategische coördinatie van het aquacultuurbeleid in de Unie en beogen een concurrerende en veerkrachtige EU-aquacultuursector tot stand te brengen; deel te nemen aan de groene transitie; zorgt voor maatschappelijk draagvlak en consumentenvoorlichting; zorgt voor meer kennis en innovatie. Op basis hiervan is de lidstaten verzocht hun nationale strategische meerjarenplannen voor aquacultuur te herzien, waarin zij hun plannen, doelstellingen en passende maatregelen voor de bevordering en ontwikkeling van duurzame aquacultuur op hun grondgebied moeten uiteenzetten. Gepubliceerde MNSP’s, met een samenvatting in het Engels, zijn te vinden onder Landinformatie op de AAM-website.
De uitvoering van de strategische richtsnoeren en de MNSP’s wordt ondersteund door financiering die beschikbaar wordt gesteld in het Europees Fonds voor maritieme zaken en visserij (EFMZVA), dat loopt van 2021 tot en met 2027. Andere financieringsprogramma’s van de EU, zoals Horizon Europa of BlueInvest II, financieren ook onderzoek en projecten op het gebied van aquacultuur.
Lees meer over de aquacultuursector in de EU via de volgende links:
- Directoraat-generaal Maritieme Zaken en Visserij (DG MARE) van de Commissie
- Wetenschappelijk, Technisch en Economisch Comité voor de visserij (WTECV) — De aquacultuursector in de EU — Economisch verslag 2024 (WTECV 24-14)
EU-mechanisme voor bijstand op het gebied van aquacultuur
EU-mechanisme voor bijstand op het gebied van aquacultuur
Het EU-mechanisme voor bijstand bij aquacultuur (AAM) heeft tot doel de lidstaten, de aquacultuursector en andere relevante belanghebbenden te ondersteunen bij de uitvoering van de strategische richtsnoeren voor een duurzamere en concurrerendere aquacultuur in de EU voor de periode 2021-2030, door logistieke, administratieve en technische bijstand te verlenen, alsook een éénloketsysteem voor kennis en praktijken op het gebied van duurzame aquacultuur in de EU.
Het bijstandsmechanisme maakt deel uit van een dienstencontract dat gezamenlijk wordt beheerd door het Europees Uitvoerend Agentschap klimaat, infrastructuur en milieu (Cinea) en DG MARE. Het consortium wordt gecoördineerd door NTT DATA, Poseidon, SCOPE — Netcompany, de European Aquaculture Society (EAS) en het European Aquaculture Technology and Innovation Platform (EATIP). Het dienstencontract is in juli 2024 van start gegaan en loopt tot juni 2026.
Doelpunten
De AAM biedt de Europese Commissie en de EU-lidstaten logistieke, technische en administratieve ondersteuning bij de uitvoering van de nieuwe strategische richtsnoeren.
Met name zijn verschillende doelstellingen van essentieel belang voor het bereiken van het uiteindelijke doel van de AAM van de EU:
- Het verzamelen en delen van kennis en goede praktijken, het promoten van relevante evenementen, het verspreiden van nieuws en andere informatie over duurzame aquacultuur in de EU.
- Technische expertise op het gebied van duurzame aquacultuur verstrekken door de Europese Commissie te ondersteunen bij het opstellen van richtsnoeren en achtergrondnota’s over verschillende aspecten van het aquacultuurbeleid
- Ontwikkeling van opleidings- en e-learninginstrumenten over deze richtsnoeren en achtergrondnota’s
- Antwoorden op vragen van de lidstaten en belanghebbenden over de ontwikkelde richtsnoeren
- Organiseren van evenementen, workshops, conferenties, opleidingen en technische vergaderingen voor de EU-lidstaten, de aquacultuursector en andere belanghebbenden om de uitvoering van de strategische richtsnoeren van de EU inzake aquacultuur te ondersteunen.
Gerelateerde links
EU-referentiecentra voor dierenwelzijn (voorzien in de in maart 2017 aangenomen verordening officiële controles, die de EU-regels inzake officiële controles in de hele voedselketen harmoniseert) worden opgericht om de EU-lidstaten bij te staan bij hun officiële controles van de voorschriften inzake dierenwelzijn op landbouwbedrijven, tijdens het vervoer en bij het slachten of doden.
Het referentiecentrum van de Europese Unie voor het welzijn van waterdieren ( EURCAW-Aqua), dat in januari 2024 is opgericht, is opgericht overeenkomstig Verordening (EU) 2017/625 van het Europees Parlement en de Raad en zal de activiteiten van de Europese Commissie en de lidstaten ondersteunen door wetenschappelijke en technische studies uit te voeren, opleidingen te organiseren en onderzoeksresultaten en informatie over technische innovaties te verspreiden, met bijzondere aandacht voor het welzijn van vissen, koppotigen en decapoden.
Er zal prioriteit worden gegeven aan gekweekte aquatische soorten die van economisch belang zijn voor de Europese aquacultuur. Het EURCAW-Aqua is opgezet om de belangrijkste uitdagingen bij de beoordeling van het welzijn van aquatische organismen aan te pakken, namelijk het grote aantal gekweekte soorten, de diversiteit van de landbouwsystemen en de verschillende aquatische milieus.
EURCAW-Aqua zal onderzoek verrichten en faciliteren op het onderontwikkelde gebied van het welzijn van waterdieren en zal zich inzetten voor publieksvoorlichting en bewustmaking.
De werkzaamheden van EURCAW-Aqua zullen de doelstellingen inzake het welzijn van waterdieren ondersteunen die zijn opgenomen in de strategische richtsnoeren voor een duurzame Europese aquacultuur.
Het Europees partnerschap voor diergezondheid en dierenwelzijn (EUP AHW) is een medegefinancierd Europees partnerschap voor onderzoek en innovatie dat op initiatief van de Europese Commissie is opgericht om infectieziekten bij dieren, waaronder waterdieren, aan te pakken en het dierenwelzijn te bevorderen.
Het partnerschap, dat in 2024 van start is gegaan, zal naar verwachting 360 miljoen EUR investeren in zeven jaar om onderzoek te stimuleren en de samenwerking tussen alle actoren te vergemakkelijken.
Het partnerschap heeft tot doel de sectoroverschrijdende samenwerking te verbeteren en, door middel van een “één gezondheid” — en “één welzijn” -benadering, te zorgen voor maatschappelijke impact.
De doelstellingen van het EUP AHW stemmen overeen met de Europese Green Deal en de bijbehorende “van boer tot bord” -strategie voor een eerlijk, gezond en milieuvriendelijk voedselsysteem.
Het partnerschap voor de energietransitie voor de visserij en aquacultuur in de EU (ETP) is een samenwerkingsplatform om de energietransitie in de Europese visserij- en aquacultuursector te versnellen.
Het ETP, dat in 2023 door de Europese Commissie werd gelanceerd, pakt technische, financiële en regelgevingsbelemmeringen aan door belanghebbenden samen te brengen om praktische en uitvoerbare oplossingen te vinden.
Het partnerschap staat open voor belanghebbenden in de aquacultuur- en visserijsector. Het is de bedoeling van het partnerschap dat de deelnemers zich via thematische dialogen en workshops buigen over belangrijke gebieden zoals innovatie, technologie, vaardigheden en financiën.
De resultaten van deze activiteiten zullen bijdragen tot de ontwikkeling van een (vrijwillige) routekaart met meetbare mijlpalen op korte, middellange en langere termijn, naast concrete acties, met als doel de sector te leiden naar klimaatneutraliteit tegen 2050.
Het ETP fungeert als knooppunt voor het delen van kennis, het onder de aandacht brengen van beste praktijken en het onder de aandacht brengen van innovatieve projecten die de energietransitie ondersteunen.
Daarnaast beheert het ETP een ETP-ondersteuningsgroep, waar belanghebbenden van het ETP kunnen samenwerken om uitdagingen te bespreken, strategische benaderingen te verkennen en bij te dragen aan het vormgeven van de toekomst van de sector.