Cineálacha dobharshaothraithe

Feirmeoireacht éisc

Is cineál dobharshaothraithe í an fheirmeoireacht éisc a dhéileálann le fás na n-iasc i gclóis uisceacha rialaithe amhail linnte, lochanna, taiscumair, nó pinn eangaí san fharraige. Is féidir leo sin a bheith ina gcórais atá dúnta go hiomlán, ar a dtugtar “córais chomhtháite athchúrsála”; córais leathiata, dá ngairtear ‘córais tréshreafa/trasbhealaigh’; nó córais oscailte, ar a dtugtar ‘córais cásanna’ freisin.  Is iad doingin mhara na hEorpa, garbhánach órcheann, bradáin Atlantacha, carbán coiteann agus breac dea-dhathach na speicis éisc is coitianta a shaothraítear san Aontas.

Feirmeoireacht sliogéisc (moilisc agus crústaigh) agus inveirteabraigh eile

Is éard atá i gceist le feirmeoireacht sliogéisc ná inveirteabraigh uisceacha a shaothrú agus a shaothrú, lena n-áirítear moilisc amhail diúilicíní, oisrí agus breallaigh agus crústaigh amhail séaclaí. Tá teicnící feirmeoireachta éagsúla ann don chineál sin dobharshaothraithe, ag brath ar an speiceas a shaothraítear chomh maith le suíomh geografach na feirme. Is féidir sliogéisc a fhás go díreach ar an trá, a chur i líontán cosanta nó málaí fáis a fhás ag bun an uisce, nó a chur ar crochadh os cionn an dríodair ar spiléir nó ó raftaí.  Is iad na príomhspeicis a tháirgtear i saoráidí feirmeoireachta sliogéisc an Aontais ná diúilicíní Meánmhuirí, diúilicíní gorma, oisrí cuachta an Aigéin Chiúin, breallaigh Venus nei, diúilicíní mara nei, breallaigh mhaighdeogacha agus sliogáin cairpéid ghróite.

Tagraíonn feirmeoireacht inveirteabrach eile, inter alia, do chuáin mhara nó do shúcamair mhara.

Alga-talmhaíocht

Is cineál dobharshaothraithe í an algaí atá dírithe ar speicis algaí a shaothrú, lena n-áirítear macralgaí agus miocralgaí agus cianabaictéir amhail spirulina. Déantar macralgaí, ar a dtugtar feamainn de ghnáth, a shaothrú in uiscí mara cósta/amach ón gcósta nó i gcórais iata ar talamh. Is príomhorgánaigh iad feamainn sna córais chomhtháite dobharshaothraithe iltrófacha. Saothraítear miocralgaí/cianabaictéir i bhfóta-bhith-imoibreoirí, linnte rásbhealaigh nó coipeadh. 

Fágann na comhdhúile agus na hairíonna bithcheimiceacha gur ábhar luachmhar aigéin iad algaí le haghaidh feidhmeanna tráchtála amhail bia don duine, beatha ainmhithe/iasc agus breiseáin bheatha, leigheas, cógaisíocht, nútraicígh, leasacháin, bithspreagthaigh plandaí, bithphacáistiú, cosmaidí nó bithbhreoslaí. Tá na méideanna saothraithe san Eoraip imeallach, áit nach dtagann ach thart ar 1 % d’algaíocht as 85000 tonna algaí a bhaintear san Aontas agus baintear an chuid eile ó stoic fhiáine. Tá sé d’aidhm ag an gCoimisiún Eorpach leas a bhaint as acmhainneacht algaí san Eoraip trí, mar shampla, tionscnamh Algaí an Aontais a glacadh an 15 Samhain 2022 a chur chun feidhme agus Fóram Eorpach na nGeallsealbhóirí Algaí a chur ar bun. 

Dobharshaothrú orgánach

Is córas bainistíochta é an dobharshaothrú orgánach chun feirmeoireacht a dhéanamh ar éisc agus ar speicis uisceacha eile atá bunaithe ar na prionsabail orgánacha a leagtar amach i Rialachán an Aontais maidir le táirgeadh orgánach agus lipéadú táirgí orgánacha (Rialachán (AE) 2018/848). Áirítear ar na prionsabail orgánacha, inter alia, úsáid fhreagrach fuinnimh agus acmhainní nádúrtha, srian ar úsáid ionchur seachtrach, ardleibhéal leasa ainmhithe lena n-urramaítear riachtanais speicis-shonracha agus sláinte leanúnach an chomhshaoil uiscigh agus cáilíocht na n-éiceachóras uisceach agus talún máguaird.

Tá doiciméad oibre maidir leis na saincheisteanna a bhfuil tionchar acu ar fhorbairt dhobharshaothrú orgánach an Aontais (Lúnasa 2023) ar fáil anseo: suíomh gréasáin.

Eagraíonn an Coimisiún Eorpach, Coiste Eacnamaíoch agus Sóisialta na hEorpa, Coiste Eorpach na Réigiún, COPA-COGECA, agus IFOAM Organics Europe Gradaim an Aontais maidir le táirgeadh orgánach ar bhonn bliantúil. Tugann na gradaim sin luach saothair do na hearnálacha orgánacha is fearr agus is nuálaí san Aontas, atá ag rannchuidiú le tionchar na talmhaíochta agus an dobharshaothraithe ar an gcomhshaol agus ar an aeráid a laghdú. Tá tuilleadh eolais faoi na catagóirí agus gradaim éagsúla agus faoi conas iarratas a dhéanamh ar fáil ar leathanach Ghradaim Orgánacha an Aontais Eorpaigh.

Is féidir iarratais a chur isteach ar líne ón 11 Feabhra go dtí an 27 Aibreán 2025.