Często zadawane pytania

Tak, jest to wykonalne, ale nadal istnieją wyzwania techniczne, inżynieryjne i kosztowe. Przyszły rozwój morskiej lub narażonej akwakultury oceanicznej będzie zależał od technologii wdrożonej w celu przezwyciężenia ekstremalnych warunków klimatu oceanicznego, problemów logistycznych związanych z wprowadzaniem paszy i innych środków do gospodarstwa, rozwoju morskich platform roboczych i zdalnej kontroli platform opartych na internecie rzeczy (IoT) w celu komunikacji i zarządzania platformami z systemami optymalizacji opartymi na sztucznej inteligencji.

Zintegrowana akwakultura wielotorowa (IMTA) to rodzaj akwakultury, w której kilka gatunków wodnych o różnych poziomach troficznych (np. ryby, wodorosty morskie, skorupiaki lub inne bezkręgowce) hoduje się w bliskiej odległości w ramach tego samego systemu produkcji w celu poprawy wydajności, ograniczenia ilości odpadów i świadczenia usług ekosystemowych, takich jak bioremediacja.

W „Strategicznych wytycznych dotyczących bardziej zrównoważonej i konkurencyjnej akwakultury w UE na lata 2021–2030” promuje się IMTA, wśród innych rodzajów akwakultury, które są najbardziej korzystne dla środowiska i klimatu.

IMTA może obejmować wiele różnych rodzajów systemów akwakultury, takich jak systemy akwakultury lądowej (np. stawy) i systemy kojców sieciowych (np. połączenie hodowli ryb z systemami pozadennymi i na dnie w przypadku małży i produkcji wodorostów morskich). Celem jest jednak zawsze zwiększenie zrównoważenia środowiskowego, stabilności gospodarczej i akceptacji społecznej w ramach holistycznego podejścia opartego na gospodarce o obiegu zamkniętym.

Systemy IMTA zwiększają zrównoważony charakter akwakultury poprzez naśladowanie naturalnych obiegów składników odżywczych. W tych systemach materia organiczna, która nie jest wykorzystywana przez jeden gatunek, taki jak ryby, staje się zasobem dla innych, takich jak wodorosty morskie i mięczaki, w których do wzrostu wykorzystuje się składniki odżywcze. Skuteczność systemu zależy od czynników środowiskowych, takich jak poziom składników odżywczych na danym obszarze, dostępność żywności i hydrodynamika.

Nadal istnieje szereg wyzwań związanych z przyjęciem IMTA. Na przykład, zgodnie z przepisami UE, zwierzęta akwakultury nie mogą być karmione odpadami, co oznacza, że obowiązujące ramy prawne unieważniają modele łączenia ryb z niektórymi filtratorami i gatunkami detritivores (niskie gatunki troficzne, takie jak małże i ogórki morskie), które poddają recyklingowi składniki odżywcze pochodzące z niezjednych pasz i odchodów. Aby ocenić te wyzwania i pomóc im sprostać, UE finansuje kilka projektów w ramach IMTA, takich jak Astral (https://www.astral-project.eu/ ) i AquaVitae (https://aquavitaeproject.eu/).

W 2020 r. produkcja akwakultury w UE osiągnęła łącznie 1,2 mln ton, o wartości 3,9 mld EUR. W tym czasie głównymi produkowanymi gatunkami akwakultury były omułki morskie (19 % całkowitej produkcji UE), pstrąg tęczowy (17 %), małże (11 %), ostrygi pacyficzne (9 %), morlesz bogar (8 %), małże śródziemnomorskie (7 %), labraks (7 %), karp (7 %) i tuńczyk błękitnopłetwy atlantycki (3 %). Te dziewięć gatunków odpowiada za 87 % masy całkowitej produkcji akwakultury w UE (STECF 22-17-UE).

Unijne produkty akwakultury są wytwarzane zgodnie z wysokimi normami jakości i zrównoważonego rozwoju, ponieważ istnieje wiele przepisów UE obejmujących różne kwestie, których muszą przestrzegać producenci akwakultury (np. przepisy dotyczące zdrowia zwierząt, dobrostanu zwierząt, bezpieczeństwa żywności, bezpieczeństwa pasz, leczenia weterynaryjnego, jakości wody, przepisy dotyczące wprowadzania gatunków nierodzimych lub niewystępujących miejscowo itp.).

Trwają badania nad tym zagadnieniem. Na przykład w ramach finansowanego przez UE projektu „Diversify” za gatunki najważniejsze dla zwiększenia dywersyfikacji produkcji akwakultury europejskiej uznano Meagre (Argyrosomus regius), Greater amberjack (Seriola dumerilii), szczypce (Sander lucioperca), halibut atlantycki (Hippoglossus hippoglossus), Wreckfish (Polyprion americanus), morletę (Mugil cephalus). W ramach innych projektów finansowanych przez UE bada się również potencjał dalszej dywersyfikacji gatunków, w tym gatunków o niskim poziomie troficznym (zob. AquaVitae (https://aquavitaeproject.eu/)). Dywersyfikacja musi odbywać się z uwzględnieniem popytu rynkowego i międzynarodowego handlu produktami spożywczymi pochodzenia wodnego.

Algi mają duży potencjał, ale produkcja w Europie jest obecnie nadal niska. W 2022 r. Komisja przyjęła komunikat „W kierunku silnego i zrównoważonego unijnego sektora alg”, tzw. inicjatywę UE w sprawie alg (https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/ip_22_6899), której celem jest uwolnienie potencjału alg w Unii Europejskiej. W komunikacie zaproponowano 23 działania mające na celu zaoferowanie sektorowi przemysłu możliwości przekształcenia się w solidny, zrównoważony i regeneracyjny sektor zdolny do zaspokojenia rosnącego popytu na rynku UE. Europejska platforma zainteresowanych stron w zakresie alg, EU4Algae (https://maritime-forum.ec.europa.eu/en/frontpage/1727), ma na celu przyspieszenie rozwoju europejskiego przemysłu alg i promowanie alg do celów żywieniowych i innych zastosowań wśród konsumentów i przedsiębiorstw w UE.

Produkty akwakultury stanowią 27 % spożycia produktów żywnościowych pochodzenia wodnego (akwakultura i rybołówstwo) w UE. Unijne produkty akwakultury stanowią 26 % produktów wytwarzanych przez sektor żywności pochodzenia wodnego (rybołówstwo wydobywcze i akwakultura). Odsetek produktów akwakultury spożywanych w UE, które pochodzą z akwakultury w UE, wynosi 37,5 % (bilans dostaw, EUMOFA 2022, https://www.eumofa.eu/supply-balance).

Całkowitą produkcję akwakultury ekologicznej na poziomie UE w 2020 r. szacuje się na 74.032 ton, co stanowi 6,4 % całkowitej produkcji akwakultury w UE (Akwakultura ekologiczna w UE, (EUMOFA 2022, https://www.eumofa.eu/documents/20178/432372/Organic+aquaculture+in+the…).

W UE-27 najważniejszymi państwami są Hiszpania, Francja, Grecja, Włochy i Polska, których produkcja w sektorze akwakultury wynosi 70 %.

Kraje, które w największym stopniu przyczyniają się do produkcji europejskiej (EOG39), to Norwegia (około 46 % całkowitej produkcji europejskiej), a następnie Hiszpania, Turcja, Zjednoczone Królestwo, Francja, Włochy i Grecja. Na te siedem państw przypada 90 % całej produkcji akwakultury w Europie. (FAO 2022).

W porównaniu ze wzrostem akwakultury na poziomie światowym produkcja w UE jest niemal niestabilna.

Tempo wzrostu akwakultury ryb w UE-27 od 2000 r. jest wyjątkowo niskie: akwakultura rybna rośnie o 1,1 % rocznie (średni roczny wzrost), a gatunki mięczaków – 2,8 %. Jeżeli uwzględni się Norwegię i Turcję, całkowita kwota wzrośnie do 4 %. Na poziomie globalnym średni roczny wzrost akwakultury rybnej wynosi 4,3 %. (FAO, 2022 r., https://www.fao.org/fishery/en/topic/166235).

Akwakultura precyzyjna to zaawansowane technologicznie podejście w sektorze akwakultury, którego celem jest włączenie zaawansowanych narzędzi i metod w celu zwiększenia autonomii monitorowania zarówno zmiennych biotycznych, jak i abiotycznych w obiektach, co sprzyja skuteczniejszemu zarządzaniu gospodarstwem. Celem jest podniesienie standardów dobrostanu zwierząt, złagodzenie wpływu na środowisko i zwiększenie rentowności zakładów akwakultury. Akwakultura precyzyjna ma na celu umożliwienie producentom skuteczniejszego monitorowania i dokumentowania procesów biologicznych nieodłącznie związanych z ich obiektami i charakteryzuje się integracją najnowocześniejszych technologii czujników, metod analizy statystycznej i zaawansowanych technologii sztucznej inteligencji (AI).