Background information

Rodzaj hodowanych gatunków
Pięć największych gatunków hodowanych w 2021 r. (w kolejności według wartości produkcji): Pstrąg tęczowy (Oncorhynchus mykiss), karp zwyczajny (Cyprinus carpio), Char (Salvenilus spp.), jesiotr (Acipenser spp.), łosoś (Salmo salar).
Źródło: 2022 r., NIFRI – Państwowy Instytut Badawczy Rybołówstwa Śródlądowego w Olsztynie
Rodzaj metody produkcji
Działalność w zakresie akwakultury w Polsce ogranicza się do hodowli słodkowodnej. W 2021 r. zastosowano następujące główne metody produkcji:
Wielkość sektora (produkcja i konsumpcja)
Produkcja
39.610 Tn; 123.542 tys. EUR (2022, NIFRI)
Spożycie produktów rybołówstwa i akwakultury
14,26 kg na mieszkańca (2021 r.)
Zmiany w spożyciu
7 % (2023, EUMOFA)
Źródło: 2022 R., NIFRI; 2023 R., EUMOFA
Wpływ akwakultury na krajową gospodarkę, rynek żywności i rynek pracy
- Polski sektor akwakultury ma długą historię, a pierwsze dane z działalności pochodzą z XII wieku (źródło: Eurofish). W ciągu pięciu lat od 2016 r. do 2020 r. produkcja wzrastała każdego roku, a w sektorze akwakultury średni roczny wzrost wyniósł 5,6 %. W 2021 r. produkcja spadła jednak do poziomu odnotowanego w 2019 r. Pod względem ilościowym największą kategorią jest produkcja pstrąga, która rocznie zapewnia prawie połowę całkowitej produkcji akwakultury w kraju, przy czym dominuje pstrąg tęczowy. Karp, głównie karpi, jest drugą co do wielkości grupą. W porównaniu z karpiami hodowla pstrąga tęczowego jest raczej nowym sektorem, który rozwinął się w XX wieku, a pod koniec lat 90. produkcja zaczęła osiągać znaczne ilości handlowe.
- Wśród polskich konsumentów rośnie świadomość w zakresie spożycia ryb i owoców morza. Z większą starannością i uwagą wybierają produkty rybne, uzyskując informacje na temat produktów, a pod wpływem kampanii promujących spożycie i korzyści zdrowotne ryb i owoców morza. Wzrost świadomości zdrowotnej jest uważany za najpopularniejszą przyczynę wzrostu spożycia ryb. W ostatnich latach Polska odnotowała dynamiczny rozwój barów i restauracji sushi, w tym głównych łańcuchów barów sushi.
Źródło: 2022 r., NIFRI, Eurofish
Wyzwania i możliwości
- Zwiększenie produkcji akwakultury w celu przyczynienia się do zrównoważonego zatrudnienia i ochrony środowiska.
- Rozdrobnienie sektora akwakultury w połączeniu z rosnącą presją konkurencyjną (i wysiłkami na rzecz przejęcia funkcji w przetwórstwie i handlu) wzmacnia rolę wspólnych inicjatyw i działań (procesów integracji horyzontalnej) w formie spółdzielni lub grup producentów.
- Przygotowanie sektora na zmianę klimatu poprzez opracowanie planów branżowych uwzględniających specyfikę różnych rodzajów krajowej produkcji akwakultury oraz poprzez opracowanie i wdrożenie dobrych praktyk w odpowiedzi na zmianę klimatu i praktyk związanych z dobrostanem ryb utrzymywanych w gospodarstwie rybackim.
- Potrzebne jest stałe wsparcie na rzecz rozwoju wiedzy na temat wód śródlądowych, siedlisk i warunków rybnych, utrzymania i odbudowy, a także planowania przestrzennego obszarów zależnych od akwakultury.
- Skuteczna realizacja zadań publicznych związanych z przestrzeganiem wymogów bezpieczeństwa żywnościowego wymaga wzmocnienia koordynacji polityk i zarządzania nimi oraz zwiększenia skuteczności procesów monitorowania ryzyka w sektorze akwakultury.
- Rozwój akwakultury musi zapewnić dostęp do przestrzeni i wody poprzez odpowiednią współpracę między organami administracji państwowej odpowiedzialnymi za wydawanie zezwoleń na wykorzystanie wód do celów akwakultury a organami odpowiedzialnymi za egzekwowanie przepisów dotyczących środowiska lub planowania przestrzennego.
- Uproszczenie przepisów w celu zminimalizowania obciążeń administracyjnych.
- Ograniczone zasoby wodne, pogarszające się relacje wodne oraz czasowe nadmiar wody i jej niedobór, niewystarczająca gospodarka wodna, niska zdolność retencji (zbiorniki powierzchniowe i gleby) oraz niedoszacowanie roli akwakultury (podstaw ziemnych) w retencji wody z opadów i spływów powierzchniowych.
- Wzrost poziomu ryzyka epizootycznego i trudności w odbudowie bazy produkcyjnej po zjawiskach epizootycznych.
- Niewystarczająco rozpowszechnione rozwiązania w zakresie zapobiegania ryzyku i kryzysom oraz niewystarczająco rozpowszechnione rozwiązania w zakresie gospodarki o obiegu zamkniętym.
- Monitorowanie i wprowadzenie systemu zachęt do pozostania w zawodzie.
- Tworzenie otoczenia prawnego wspierającego procesy inwestycyjne w dziedzinie akwakultury i transfer technologii z innych sektorów gospodarki w celu budowania zasobooszczędnej akwakultury.
- System dotacji lub rekompensat dla tradycyjnych i przyjaznych dla środowiska metod rolniczych, w tym środków i uzdatniania, które przyczyniają się do utrzymania różnorodności biologicznej i utrzymania istniejących relacji wodnych.
- Promowanie spożycia ryb słodkowodnych pochodzących z rodzimych gospodarstw rolnych jako zdrowej żywności oraz spożywania produktów rzemieślniczych.
- Budowanie pozytywnego wizerunku produktów akwakultury w społeczeństwie.
- Uproszczenie procedur administracyjnych.
- Rewolucja technologiczna w akwakulturze. Jego głównym obszarem jest tworzenie i wdrażanie wydajnych i przyjaznych dla środowiska innowacji oszczędnych pod względem zużycia wody, szybki rozwój nauki i badań naukowych, wykorzystanie danych satelitarnych, genetyka (w hodowli i odbudowie ryb) oraz komputeryzacja procesów gospodarczych.
- Rośnie znaczenie i oczekiwania społeczne związane z ochroną zasobów środowiska (woda, różnorodność biologiczna). Tendencje te wzmacniają wielofunkcyjny charakter sektora akwakultury, w szczególności akwakultury ekstensywnej, a jednocześnie w coraz większym stopniu uzależniają jego konkurencyjność od dochodów nierynkowych.
- Zmiana klimatu staje się coraz bardziej widoczna, co prowadzi do ograniczeń zasobów i zagrożeń dla zrównoważonego rozwoju biologicznego. W Polsce istnieją możliwości rozwoju nowych technologii, takich jak technologie hydroponiczne lub zintegrowane (np. Rasy + hydroponika).
- Badania naukowe i innowacje, które mogą przyczynić się do dalszego rozwoju produkcji akwakultury i promowania produktów akwakultury jako zrównoważonych produktów spożywczych.
- Wzrost krajowego popytu na produkty akwakultury w wyniku ograniczenia połowów ryb morskich.
- Istnienie technologii prowadzenia produkcji akwakultury oddzielonej od wód powierzchniowych (zaawansowane obiekty RAS).
- Wysoki potencjał innowacyjny ośrodków badawczych w zakresie obniżenia kosztów produkcji, w tym poprzez usługi doradcze w dziedzinie marketingu, ekonomii i biznesu.
- Rosnące zapotrzebowanie na energię i rozwój technologii wykorzystania odnawialnych źródeł energii i gospodarki o obiegu zamkniętym.
- Potencjał rozwojowy wykorzystania technologii cyfrowych i automatyzacji pracy.
Źródła: Eurofish & MNSPA
Zatrudnienie i liczba przedsiębiorstw
1269 przedsiębiorstw i 6403 pracowników w 2021 r.
Źródło: 2022 R., NIFRI
Multi-annual National Strategic Plans for the development of sustainable Aquaculture
Relevant Authorities
Applicable Legislation
- Ustawa z dnia 18 kwietnia 1985 r. o rybołówstwie śródlądowym
- Ustawa z dnia 20 lipca 2017 r. – Prawo wodne
- Rozporządzenie w sprawie szczegółowych wymagań weterynaryjnych dotyczących prowadzenia działalności związanej z akwakulturą
- Rozporządzenie w sprawie połowów ryb oraz zasad hodowli i połowu innych organizmów wodnych
Applicable Procedures
Pozwolenie wodnoprawne
Other Relevant Documents
National associations and networks
Relevant Websites
Contact Details
Dział Rynku i Przetwórstwa Rybołówstwa – Departament Rybołówstwa – Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi
Piotr Słowik, Rybołówstwo Śródlądowe
- Adres e-mail
- Nr telefonu: +48 22 623 29 72
Uploads
Summary in English of the "Published National Strategic Plan on Aquaculture" for Poland
English